Baptyzm - ogólna charakterystyka religii. Geneza, historia, zasady wiary baptyzmu

Baptyzm to nurt w religii chrześcijańskiej, który narodził się w XVII w. U jego korzeni znajduje się ruch zwany anabaptyzmem. Powstał on w Szwajcarii w szesnastym stuleciu. Jego wyznawcy zgromadzili się wokół Hulrycha Zwingliego (kontynuatorem jego myśli duchowej był Jan Kalwin). Prześladowania anabaptystów spowodowały, że ludzie ci rozproszyli się niemal po całej Europie. To właśnie w wyniku ich połączenia z protestantami zamieszkującymi tereny współczesnej Anglii (jednak nie byli to wyznawcy anglikanizmu) powstał ruch baptystów.

Pierwszy zbór baptystyczny został wzniesiony w 1609 r. w Amsterdamie. Jednakże bardzo szybko został zniszczony, czego przyczyną były trwające prześladowania. Już dwa lata później, na terenie Anglii, nastąpiła reaktywacja baptyzmu, a jej przywódcą był Tomasz Helwys. Następnym miejscem, w którym ten nurt religijny rozkwitał, był kontynent północnoamerykański. Tam, za sprawą Rogera Williamsa, w kolonii Rhode Island (obecnie stan w USA) pojawiło się wielu wyznawców baptyzmu.

W 1905 r. powstał Światowy Związek Baptystów, który 88 lat później liczył już 147 tysięcy zborów, gromadzących ok. 38 milionów członków. Warto jednak zaznaczyć, że do organizacji tej nie należy wiele odłamów baptyzmu, będących przeciwnikami ekumenizmu – jednego z głównych założeń ŚZB.

Doktryna baptystyczna opiera się na zasadach bliskich innym odłamom protestantyzmu. Przede wszystkim wierzą oni w zbawienną moc wiary. Człowiek jest istotą grzeszną z natury, więc nie jest w stanie zrobić nic więcej dla swojego odkupienia, niż po prostu wyznawać swoją wiarę. Fundamentalnym źródłem prawd wiary jest Biblia. Baptyści uznają Trójjedyność Boga, ale nie oddają boskiej czci Maryi, którą uważają jedynie za Wybrankę Boga (za pośrednika Stwórcy uważają Jezusa Chrystusa). Niezwykle dużą rolę wśród wyznawców baptyzmu odgrywa Duch Święty. W Trzeciej Osobie Boga widzą oni „przewodnika” w należytym wypełnianiu przykazań. Sama nazwa tego nurtu pochodzi od greckiego słowa „baptizo”, co oznacza chrzest. Nazwa ta została im nadana z powodu ich stosunku do tego sakramentu. Baptyści uznają, że nikogo nie można przymuszać do wyznawania jakiejkolwiek wiary, dlatego chrzest przyjmują dopiero wtedy, gdy stają się gotowi do podjęcia samodzielnej decyzji.

Baptyści odrzucają kult świętych miejsc, które są dla nich wszędzie tam, gdzie zbierają się wyznawcy Boga. Nie mają także wyodrębnionych dni świętych, ale oddają Bogu cześć, kiedy tylko mogą to czynić. Wykonują tylko te rytuały, jakie zostały ustanowione przez Jezusa. W ich społeczności nie ma także rozwarstwienia na warstwę kapłańską i wiernych. Zgodnie z poglądami reprezentowanymi przez baptystów – wszyscy ludzie są w pewnym stopniu kapłanami i nie potrzebują pośredników w drodze do Boga.

Do najważniejszych duchownych baptystycznych zaliczani są: wspomniany wcześniej Roger Williams – duchowny, który po raz pierwszy w nowożytności wprowadził zasadę rozdziału Kościoła i państwa, Martin Luther King – gorący działacz na rzecz równouprawnienia oraz laureat Pokojowej Nagrody Nobla (1964), a także William Carey – jeden z pierwszych nowożytnych misjonarzy, który swą posługę realizował nieopodal Kalkuty w XIX w.