Tłumaczenia Biblii - Septuaginta - geneza, opis, znaczenie

Septuaginta oznacza z języka łacińskiego siedemdziesiąt. Nazwa ta przyległa do pierwszego tłumaczenia Starego Testamentu z hebrajskiego i aramejskiego na grekę. Pochodzi natomiast od liczby ludzi, którzy zajmowali się tym przekładem – zgodnie z tradycją miało być ich właśnie siedemdziesięciu (lub siedemdziesięciu dwóch).

Historia powstania Septuaginty zawarta jest w Liście Arysteasza – piśmie pochodzącym z II w. p.n.e. Z przekazu tego możemy dowiedzieć się, iż uczeni tłumacze przybyli do Aleksandrii na zaproszenie Ptolemeusza II Filadelfosa (308 p. n.e. – 246 p. n.e.) – władcy Egiptu. Sam proces translacji wyglądał następująco: każdy z przybyłych Żydów miał sam przełożyć Pięcioksiąg, a następnie wszyscy razem porównywali efekty swojej pracy. Na końcu (po siedemdziesięciu dniach) okazało się, iż każdy zrobił to w ten sam sposób, co sprawiło, że egipski władca zafascynował się Starym Testamentem.

Współcześni badacze dalecy są jednak od wersji Arysteasza. Ich zdaniem przekład przebiegał stopniowo. Prace zaczęto od Pięcioksięgu, a następnie zajmowano się kolejnymi natchnionymi pismami. Dokładna data publikacji całego Starego Testamentu nie jest znana, ale zgodnie z szacunkami umieszcza się ją gdzieś na przestrzeni między III a I w. p.n.e.

Septuaginta była największym tekstem obcojęzycznym, który w starożytności przełożono na grekę. Przez bardzo długi czas cieszyła się niezwykłym poważaniem. Dopiero po powstaniu chrześcijaństwa straciła trochę na znaczeniu, a nie wszystkie z wchodzących w jej skład ksiąg znalazły się w Piśmie Świętym. Odrzucono przede wszystkim te teksty, które nie powstały na terenie Ziemi Świętej i nie były napisane w języku hebrajskim lub greckim. Autorzy ksiąg nowotestamentowych w swoim działaniu posługiwali się właśnie przekładem powstałym w Aleksandrii (z niego pochodzą cytaty w Ewangeliach itp.).

Dla Żydów powstanie Septuaginty było wydarzeniem niezwykle negatywnym, które określali jako najgorsze od grzechu pierworodnego. Przyczyn takiego postrzegania przekładu badacze doszukują się w niebezpieczeństwie, na jakie wiara żydowska była narażona ze strony rodzącego się chrześcijaństwa. Jednakże to tłumaczenie Biblii miało także pozytywny wpływ na gminy żydowskie żyjące w diasporze na terenie obcych państw. Ich przedstawiciele coraz słabiej znali hebrajski, więc Pismo Święte wydane w grece było czymś, co pozwalało im zachować tożsamość religijną.

Septuaginta nie została przełożona w sposób jednorodny. Niektóre z ksiąg podlegały dosłownej translacji (Pięcioksiąg, Psalmy), zaś inne to po prostu swobodna parafraza (np. Księga Hioba). W Septuagincie znalazło się także wiele tekstów, które nie zostały później włączone do kanonu Pisma Świętego – m. in. 3. i 4. Księga Machabejska lub Psalmy Salomona.