Amisze - ogólna charakterystyka wspólnoty religijnej. Amisze w Polsce

Amisze są chrześcijańską wspólnotą religijną, która wywodzi się z konserwatywnego odłamu mennonitów. Mennonici stanowili natomiast jeden z nurtów anabaptyzmu, cechujący się bardzo restrykcyjnymi prawami obyczajowymi. Wyznawcy tej religii nie mogli m.in. nosić broni (był to XVI w.), przysięgać ani sprawować urzędów. Natomiast za przekraczanie reguł spisanych w „Fondamentboek” groziło im wydalenie ze społeczności.

Pierwsza wspólnota amiszów uformowała się w latach czterdziestych XVII stulecia. Założycielem ich Kościoła był Jakub Amman – mennonicki biskup. Wraz ze swoimi wyznawcami wyemigrował on z kantonu berneńskiego do Alzacji. Mennonitom zarzucał  przede wszystkim upadek moralności i brak wypełniania praw religijnych. Po jego śmierci (ok. 1730) wspólnota amiszów wyemigrowała do Stanów Zjednoczonych, a ci, którzy pozostali w Europie powrócili do gmin mennonickich. Dzisiaj największe skupiska amiszów znajdują się w Pensylwanii, Indianie, Iowa oraz Missouri. Ich religia nie jest jednolita, lecz dzieli się na osiem pomniejszych nurtów. Najważniejszy i najbardziej liczny nosi nazwę Old Order Amish (czyli starego porządku). Większość z grup amiszów swoim językiem uczyniła niemiecki, jednak nieliczne posługują się angielskim.

Doktryna religijna amiszów jest tożsama z mennonicką. Toteż uznają oni tylko dwa sakramenty – eucharystię i chrzest, który przyjmują tylko ludzie świadomi i mogący złożyć wyznanie wiary (barierą jest wiek 14 lat). Podstawię ich wiary stanowi Pismo Święte, będące także jedynym słusznym źródłem objawienia. Do zbawienia ma natomiast prowadzić przede wszystkim wiara.

Wspólnota amiszów cechuje się niezwykle restrykcyjnymi prawami regulującymi ich codzienne życie. Z perspektywy innych ludzi mogą one wydawać się anachroniczne i zupełnie nieprzystosowane do czasów współczesnych. Amiszom nie wolno odbywać służby wojskowej ani brać udziału w wojnach (prawo to często prowadziło do sporów amiszów z rządem Stanów Zjednoczonych). Ortodoksyjne zbory nie korzystają w ogóle z wynalazków techniki – obce są im samochody, elektryczność, fotografia oraz rozwinięta medycyna (skutkowało to różnymi epidemiami – m. in. polio w 1979 r.). Amisze żyją w odseparowanych grupach, które są samowystarczalne (nie korzystają nawet z opieki socjalnej państwa). Kobiety wciąż noszą tradycyjne ubiory i fryzury, natomiast mężczyźni od dnia ślubu nie golą brody. Ich społeczność obowiązuje niezwykle silny etos pracy. Bardzo ciekawy jest fakt, iż firmy prowadzone przez amiszów odnotowują najmniejszy odsetek niepowodzeń biznesowych w Stanach Zjednoczonych.

Liczebność amiszów na świecie (głównie w USA i Kanadzie) określana jest na ok. 235 000. W Polsce żyje tylko jedna rodzina amiszów. Jej głową jest Jakub Martin, który wraz z żoną – Anitą – wychowuje siedmioro dzieci. Jak podaje tygodnik „Newsweek” (artykuł z dnia 15 listopada 2010, aktualizowany w marcu 2011) – przyjechali oni do Polski w latach dziewięćdziesiątych i osiedlili się w Cezarowie pod Warszawą. Po wielu latach życia w tym miejscu, postanowili sprzedać swoją posiadłość i przenieść się w miejsce bardziej oddalone od wielkiego miasta. Rodzina amiszów mieszkająca w Polsce nieco różni się od swoich amerykańskich pobratymców. Stali się oni bardziej liberalni – w domu mają pralkę oraz telefon komórkowy. Siłą rzeczy musieli także nawiązać kontakty z Polakami, a więc ludźmi spoza ich wspólnoty religijnej. Prowadzą własne gospodarstwo rolne, zapewniające im podstawowe artykuły niezbędne do przetrwania.

Życie amiszów z pewnością nie należy do najłatwiejszych – szczególnie, gdy spojrzeć na to z perspektywy rozwiniętego społeczeństwa. Jednak ludzie ci odnajdują wiele radości w preferowanym przez siebie sposobie życia i zdaje się, że nie są tak mocno narażeni na stres, który stał się nieodłącznym towarzyszem współczesnego człowieka.