Społeczeństwo wielokulturowe - definicja, charakterystyka, przykłady

Społeczeństwo wielokulturowe (multikulturowe) to społeczeństwo, w którym współegzystują nieraz bardzo zróżnicowane kultury. Kraje, w których wyraźnie mamy do czynienia z tym typem społeczności, to przede wszystkim Stany Zjednoczone, Kanada czy Australia. Są to państwa, których współczesna ludność jest wynikiem dynamicznej emigracji ludzi z różnych części świata. Współcześnie tworzą oni bardzo różnicowane społeczeństwa. Innym przykładem społeczeństw wielokulturowych są społeczeństwa wielkich miast Europy Zachodniej, np. Paryż, Berlin czy Londyn.

Cechą charakterystyczną społeczeństw wielokulturowych jest konieczność zapewnienia przez władzę możliwości rozwoju często sprzecznych ze sobą kultur. Państwa wielokulturowe to zwykle liberalne państwa demokratyczne, co wiąże się z ich neutralnością światopoglądową i wyznaniową. Tym samym nie tylko nie mogą one decydować, która religia czy kultura jest lepsza i ma prawo do rozwoju, ale także powinny wspierać rozwój wszystkich kultur.

Każda kultura, choćby występująca w mniejszości, niezależnie od swojego pochodzenia, wyznawanych wartości, zwyczajów, orientacji seksualnej – musi mieć równe prawo do uczestnictwa w życiu publicznym kraju, w którym mieszka.

Należy zauważyć, że choć społeczeństwo wielokulturowe jawi się jako bardzo wartościowe społeczeństwo, w którym każdy ma zagwarantowane prawo życia we własnej kulturze, to jednak niepozbawione jest ono dość istotnych wad.

Pierwszą wadą jest konieczność wypośrodkowania między prawami przyznawanymi grupom kulturowym, a całym społeczeństwem. Jeśli bowiem położy się nadmierny nacisk na rozwój poszczególnych kultur, ze społeczeństwa, które dotychczas tworzyło stosunkowo jednolity organizm, może powstać zbiorowość zwalczających się wzajemnie grup. Dla sprawnego istnienia społeczeństwa wielokulturowego potrzebna jest więc chęć poszczególnych kultur do życia we wspólnym społeczeństwie z innymi, a nie w izolacji od innych.

Drugim ważnym problemem społeczeństwa wielokulturowego może być ten, przed jakim staje władza w przypadku konfliktu ochrony praw jednostki i zwyczajów grupy. Jeśli realizując zwyczaje kultury, grupa szkodzi jednemu z jej członków (przykładem może być trudna sytuacja kobiety w społeczeństwie muzułmańskim) – czy państwo ma w obowiązku chronić dobro jednostki, tym samym łamiąc podstawowe założenia multikulturalizmu o równości i prawie do rozwoju wszystkich kultur?

We współczesnym globalizującym się społeczeństwie społeczeństwa wielokulturowe prawdopodobnie staną się coraz bardziej powszechne. Ich sprawne i bezkonfliktowe działanie wymaga jednak wiele otwartości, elastyczności i chęci ze strony poszczególnych kultur.