Immunitet - Immunitet materialny - definicja, opis, przykłady. Immunitet materialny a formalny

Immunitet to ograniczenie odpowiedzialności prawnej przysługujące, zgodnie z art. 105 Konstytucji RP, posłom i senatorom, ale także innym osobom pełniącym ważne państwowe funkcje.

Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje immunitetu: formalny i materialny. Immunitet formalny wiąże się z niepociąganiem do odpowiedzialności karnej w czasie sprawowania mandatu przez posła lub senatora, immunitet materialny ma natomiast znacznie szerszy zakres. Immunitet materialny nazywany jest także immunitetem nieodpowiedzialności lub indemnitetem.

Immunitet materialny oznacza, że poseł lub senator nie może zostać pociągnięty do odpowiedzialności za działalność, jaką podejmował w czasie sprawowania swojego mandatu (działalność ta wchodzi w zakres sprawowanej funkcji). Immunitet przysługuje posłom i senatorom nie tylko w czasie obrad sejmu i pracy w komisjach, ale także poza budynkiem parlamentu – w momencie, gdy realizują oni inne zadania związane ze swoją funkcją. Za wszystkie podejmowane wówczas działania dana osoba odpowiada wyłącznie przed odpowiednią izbą. Wyjątkiem jest tutaj naruszenie praw osób trzecich – dana osoba może wówczas zostać pociągnięta do odpowiedzialności za zgodą sejmu (a w  przypadku senatora – senatu). Warto dodać, że w przeciwieństwie do immunitetu formalnego, indemnitet nie ma charakteru czasowego, ale obowiązuje posła czy senatora zarówno w czasie trwania mandatu (od dnia zebrania się sejmu na pierwsze posiedzenie), jak i później, już po wygaśnięciu mandatu.

Celem immunitetu materialnego jest zapewnienie posłom i senatorom swobody sprawowania mandatu, ochrona przed wywieraniem na nich negatywnego dla działalności poselskiej wpływu. Poseł nie może być więc ścigany prawem za treść wystąpień w izbie czy sposób głosowania. Immunitet materialny nie zwalnia jednak posła od odpowiedzialności regulaminowej, tzn. na forum izby. Przy złamaniu zapisów regulaminu dany poseł może zostać wykluczony z obrad, może także zostać mu odebrany głos itp.

Rozwiązania immunitetowe przyjęte w Polsce nie różnią się znacznie od instytucji immunitetu stosowanej w innych krajach. Przykładowo w Hiszpanii żaden poseł i senator nie może być ścigany za opinie wyrażane w czasie pełnienia funkcji. Jednocześnie hiszpański immunitet nie obejmuje odpowiedzialności w kwestiach cywilnych. W Niemczech natomiast osoba deputowana również jest chroniona w kwestiach wypowiedzi na forum parlamentu lub wyborów podejmowanych w głosowaniu, ochrona ta nie dotyczy jednak oszczerstw.