Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie - OBWE - cele, zadania, misje

OBWE to regionalna (terytorium Europy) organizacja międzynarodowa zrzeszająca wszystkie państwa europejskiej oraz dodatkowo: Stany Zjednoczone, Kanadę, Armenię, Azerbejdżan, Gruzję, Kazachstan, Kirgistan, Tadżykistan, Turkmenistan i Uzbekistan. Są one bowiem sygnatariuszami Aktu końcowego Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie z 1975 roku.

Piętnaście lat później (Konferencja w Kopenhadze, 1990 r.) postanowiono, że Konferencja zostanie przekształcona w stałą organizację – nastąpiło to 1. stycznia 1995 roku.

Powstała w ten sposób Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, w której wyróżnić można trzy typy organów. Najważniejsze z nich to te, które mają charakter polityczny.

Zaliczyć do nich można: Spotkania Szefów Państw i Rządów (szczyty OBWE organizowane co dwa lata, podczas nich określane są działania instytucji), Konferencje Przeglądowe (organizowane co dwa lata konferencje, w trakcie których oceniana jest realizacja dotychczasowych aktów prawnych organizacji oraz tworzone są nowe), Rada Ministerialna (organ powstały w miejsce Rady KBWE, który jest głównym miejscem konsultacji i podejmowania decyzji organizacji; spotkania minimum raz w roku), Wysoka Rada (niegdyś Komitet Wysokich Przedstawicieli, dziś – spotykający się przynajmniej raz w roku organ OBWE, decydujący o kierunku rozwoju instytucji oraz  współpracy gospodarczej państw członkowskich), Stała Rada (organ funkcjonujący w czasach KBWE jako Stały Komitet, ma za zadanie kontrolować działania OBWE pomiędzy spotkaniami Wysokiej Rady), Urzędujący Przewodniczący (wybierany na rok minister spraw zagranicznych jednego z członków OBWE, który w trakcie sprawowania funkcji odpowiada za działanie organizacji; tworzy „Trójkę” wraz z poprzednikiem i następcą).

Nieco niższej rangi organy to te o charakterze administracyjnym jak: Sekretariat (mieszczący się w Wiedniu), Sekretarz Generalny (urzędnik organizujący pracę struktur OBWE, podlegający jedynie Urzędującemu Przewodniczącemu), Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka (organ odpowiedzialny za kontakt z innymi instytucjami oraz kontrolę sytuacji politycznej państw członkowskich, powstały w miejsce Biura Wolnych Wyborów KBWE).

Wyróżnić można również kilka mniej znaczących organów, jednak niektóre z nich są wręcz instytucjami martwymi.

Głównym celem OBWE jest zapewnienie ładu i porządku w Europie i Azji Środkowej (skąd pochodzi część sygnatariuszy) oraz zapobieganie wszelkim konfliktom, które wybuchnąć mogą na ich terytorium. Jest to jeden z trzech „koszyków”, czyli pól zainteresowań organizacji. Pozostałe dwa to: współpraca w dziedzinie gospodarki, nauki, techniki i ochrony środowiska oraz współpraca w tak zwanym „ludzkim wymiarze”, czyli w kwestiach humanitarnych, dotyczących zarówno eliminacji dyskryminacji oraz wspieraniu mniejszości narodowych, jak i dziedzin kultury i oświaty.

OBWE działa jako kontynuacja KBWE, musi więc nawiązywać do Aktu Końcowego. Niestety, samodzielni raczej niewiele jest w stanie zdziałać, ponieważ nie posiada ona możliwości sankcjonowania członków, współpracuje zatem z NATO, Unią Europejską i ONZ.