Sprawstwo - definicja, charakterystyka pojęcia, przykłady, rodzaje

Pojęcie sprawstwa występuje w prawie karnym i oznacza jedną z form dopuszczenia się przestępstwa. Sprawstwo oznacza zazwyczaj udział pośredni lub współudział w popełnieniu przestępstwa, bardzo często polega na kierowaniu osobą, która dokonuje czynu zabronionego, dopuszczając się przestępstwa. Nazywa się to sprawstwem kierowniczym.

Wyróżniamy kilka rodzajów sprawstwa:

- sprawstwo kierownicze,

- współsprawstwo,

- sprawstwo polecające.

Sprawstwo kierownicze polega na kierowaniu osobą lub grupą osób, która dokonuje przestępstwa. Współsprawstwo oznacza przestępstwo dokonane przy udziale innych osób. Współsprawstwo to inaczej działalność przestępcza w porozumieniu z innymi osobami, a efekt ich działalności wskazuje na znamiona czynu zabronionego.

Sprawstwo polecające polega natomiast na zmuszeniu do wykonania czynności przestępczej osoby, która jest uzależniona od zleceniodawcy. Tego typu przypadki zdarzają się podczas porwań lub innych dróg szantażu, kiedy zdesperowana osoba gotowa jest zrobić wszystko, co rozkaże zleceniodawca. 

Sprawstwo w terminologii prawa oznacza po prostu realizację czynu, która jest zabroniona. Może być dokonane bezpośrednio lub pośrednio. Bardzo często procesy sądowe dużych grup przestępczych charakteryzują się taką terminologią, gdzie sprawstwo kierownicze jest istotnym elementem działalności przestępczości zorganizowanej. 

Sprawstwo według kodeksu karnego oznacza, że osoba dokonuje czynu zabronionego osobiście, jest zamieszana w niego bądź też prowadzi dowodzenie czynem, który jest zabroniony. Sprawstwo bezpośrednie zwane inaczej jednosprawstwem polega na jednoosobowym zaangażowaniu się w czyn zabroniony. 

Przykładem sprawstwa kierowniczego może być wykonanie linczu na pokrzywdzonej osobie za pomocą osób podwładnych np. w grupie zorganizowanej. 

Każda osoba działająca w przestępstwie odpowiada przed sądem, zarówno zleceniodawcy, sprawcy, jak i osoby pośrednie.