Skarga konstytucyjna jako środek ochrony wolności i praw. Skarga konstytucyjna - definicja, przykłady

W prawie konstytucyjnym pojęcie skargi konstytucyjnej oznacza ochronę praw obywatela i możliwość zaskarżenia przez niego aktów prawnych, które naruszają wolność obywatelską. Zgodnie z uprawnieniami konstytucji obywatel może wnieść skargę lub zażalenie na organ, który ogranicza wbrew konstytucji jego wolność. 

Organem, który określa zasadność takiej skargi, jest wedle ustawy zasadniczy sąd konstytucyjny, w każdym kraju jest jego odpowiednik – w USA jest to Sąd Najwyższy, w Polsce takim organem jest Trybunał Konstytucyjny. 

Wniosek taki umożliwia obywatelom prawną ochronę swobód i wolności, a także uwidacznia niespójność prawa w danym państwie. Jeżeli prawo karze obywatela bądź też zabrania mu jakichś czynności, a konstytucja je zezwala to znaczy, że mamy do czynienia z pewną niespójnością prawa. Taka skarga musi spełniać oczywiście określone warunki, przede wszystkim musi być dobrze i jasno napisana, sprecyzowana. 

Po drugie musi zawierać dokładny opis sytuacji i wskazać, jaką ustawę kwestionuje konstytucja. 

Dalej trzeba również wykazać, że konstytucja wykazuje prawo zgoła przeciwne, odmienne lub też całkowicie sprzeczne z ustawą. Wnioskodawca musi również przedstawić opis sprawy, która chce zakwestionować, taki wniosek musi też zawierać uzasadnienie skargi. Na wniesienie skargi wnioskodawca ma 3 miesiące od daty ostatniego wyroku. Jeżeli właściwy sobie organ czyli Trybunał Konstytucyjny uzna skargę za zasadną, trzeba ponownie wnieść sprawę do rozpatrzenia w sądzie. 

Taką formę skarg gwarantuje obywatelowi art. 79 ust. 1 Konstytucji RP z 1997 r. Każdy obywatel ma prawo do wniesienia skargi konstytucyjnej. Jeżeli Trybunał uzna za zasadne skargę wtedy przepis traci moc obowiązującą. Taki przepis czy paragraf w ustawie traci moc w momencie opublikowania przez Trybunał wyroku w Dzienniku Ustaw.

Skarga konstytucyjna służy przede wszystkim do obrony obywateli wobec niesprawiedliwości lub nieprzychylnego prawa. Takie gwarancje zapewnia obywatelom konstytucja i to ona jest ostoją wolności i demokracji w Polsce. Każdy kraj posiadający konstytucję ma obowiązek zapewnić obywatelowi wolność i swobodę światopoglądową, polityczną i wyznaniową.