Naród - wspólnota językowa - definicja, charakterystyka, przykłady

Naród jest pojęciem bardzo złożonym i trudnym do zdefiniowania. Jedną z charakterystycznych cech wyznaczających to pojęcie jest wspólnota językowa. Naród jest grupą ludzi, którą cechują pewne przymioty, takie jak wspólne pochodzenie etniczne lub wspólnota językowa. Wspólnota językowa jest jednym z podstawowych kryteriów, ze względu na które definiuje się naród. 

Wspólnota językowa może być wyznacznikiem narodowości, może też być próbą połączenia różnych narodów. Przykładem może tutaj być wspólnota językowa krajów bałto-słowiańskich lub nadbałtyckich. Naród, jako wspólnota językowa, definiowany jest za pomocą podobieństw językowych i tradycji, z jakich wywodzą się różne wspólnoty, które łączy podobieństwo językowe. Niektórzy badacze są przekonani, że wspólnota językowa oznacza realną cechę narodu i jest z definicji podstawową cechą, która stanowi o wspólnocie danej grupy. 

Naród posługuje się tym samym językiem, jest więc wspólnotą językową, chociaż nie do końca się z tym zgadzają niektórzy historycy. Jeżeli za istotę narodowości nie uznaje się pochodzenia etnicznego, to kryterium wspólnoty językowej będzie bardziej odpowiednim kryterium do oceny całego zjawiska. Naród jest trudny do zdefiniowania, zwłaszcza w dobie globalizacji i multikulturowych promocji. Wielu badaczy sądzi, że istotą narodu jest wspólny język i wspólna mowa. Wspólnota językowa jest – co wielu zauważa – konsekwencją wspólnoty etnicznej, w której społeczeństwo wywodzi się z tych samych przodków. Warto też zauważyć, że język jest zmienny i wciąż się rozwija, przechodzi ewolucję, która prowadzi do wyodrębniania się nowych jego pochodnych. Naród stanowi grupę ludzi, którą cechuje wspólne pochodzenie, wspólna historia i póki co – również i wspólny język. 

Wspólnota językowa niekoniecznie oznacza jeden naród, ponieważ do wspólnoty językowej Słowian można zaliczyć Polaków, Czechów i np. Chorwatów. Chociaż wszystkie te narodowości nie są jednym narodem, łączy ich tylko pokrewieństwo językowe, wywodzi się z jednego pnia. Wspólnota językowa spowodowana jest uwarunkowaniami terytorialnymi, ludzie dawniej zamieszkujący dane terytorium stanowią wspólnotę tworzącą kulturę, na którą składa się m.in. język i mowa. Wspólnota językowa umożliwia kojarzenie i daje możliwość łatwiejszego porozumiewania się. 

Wobec takiej definicji naród składa się z ludzi, którzy mówią tym samym językiem. Kryterium przynależności narodowej zdaje się więc być język. Język kształtuje również tożsamość narodową. Mamy wtedy do czynienia z tzw. etniczną wspólnotą językową. Ciekawym przykładem w obecnych czasach jest wspólnota językowa Brytyjczyków. Niemalże cały świat mówi po angielsku, ale nikt nie nazywa siebie z tego powodu Anglikiem. Cecha językowa z pewnością nie stanowi gwarantu, który pozwala jednoznacznie ocenić, która zbiorowość jest narodem, a która nie.