Segregacja rasowa w USA - charakterystyka

Segregacja w socjologii oznacza grupowanie na danym obszarze osób, które są do siebie podobne pod względem określonych cech. Dzięki temu mogą one zachować swoją odrębność, podtrzymywać swoją kulturę, zwyczaje, itp. Należy zaznaczyć, że w wyniku segregacji następuje wyraźna izolacja jednej społeczności od innych grup.

Możemy wyróżnić segregację geograficzną, związaną z zamieszkiwaniem określonego terytorium oraz segregację dotyczącą różnic w traktowaniu np. przez urzędy, instytucje czy innych ludzi. Inny podział segregacji możemy przeprowadzić ze względu na jej przyczynę. Może przebiegać ona w sposób dobrowolny, np. dzielnice chińskie w Paryżu czy Londynie, zgrupowania Polonii w miastach Stanów Zjednoczonych, lub przymusowy, np. tworzone w przeszłości dzielnice żydowskie i getta.

Dobrowolna segregacja (przestrzenna) może mieć wiele zalet, np. ułatwia przetrwanie w nowym miejscu, umożliwia także posługiwanie się własnym językiem w obcym kraju. Segregacja przymusowa wiąże się zaś z wieloma zagrożeniami dla podlegającej jej społeczności, a co chyba najważniejsze – dotyka kwestii godności ludzkiej.

Przykładem przymusowej segregacji była segregacja rasowa w Stanach Zjednoczonych. Została ona wprowadzona do amerykańskiego prawa po wojnie secesyjnej i była wynikiem dążeń białych mieszkańców USA do ograniczenia przywilejów byłych niewolników i ich potomków. Segregacja rasowa polegała nie tyle na ograniczeniu przestrzennym miejsc zamieszkania czarnoskórej ludności, ile na pogłębieniu różnic między ludźmi o białej i czarnej skórze poprzez takie działania, jak wprowadzenie oddzielnych szkół, toalet, autobusów, nawet ławek w parkach. Co więcej, funkcjonowało prawo zakazujące małżeństw między osobami różnych ras.

Przepisy dotyczące segregacji rasowej wzbudzały coraz większy opór czarnoskórych Amerykanów – nasilił się on szczególnie po drugiej wojnie światowej, podczas której obie rasy walczyły ramię w ramię przeciwko zewnętrznemu wrogowi. Duże znaczenie miało więc podpisanie w 1948 r. przez prezydenta USA Harry'ego Trumana dokumentu, który unieważnił przepisy segregacyjne w armii.

Na zniesienie segregacji w całych Stanach trzeba było jednak czekać do lat 60. XX w., kiedy to podpisano ustawy o prawie do głosowania i o prawach obywatelskich (1964 r.) przyznające pełnię praw czarnoskórym mieszkańcom Stanów Zjednoczonych. By do tego doszło, konieczne było działanie wielu pokrzywdzonych ludzi i aktywna postawa pokazująca, że każdy człowiek, niezależnie od koloru skóry, jest równy pod względem godności.

Współcześnie Stany Zjednoczone mają nie tylko restrykcyjne prawo dotyczące przeciwdziałania segregacji, ale także wybrały czarnoskórego prezydenta – świadczy to o tym, że w znaczącym stopniu udało się przełamać wieloletnie obawy i niechęć białych obywateli do osób o innym kolorze skóry. Godność człowieka stanęła ponad uprzedzeniami i lękami.