Kurdowie - konflikt kurdyjsko-turecki - opracowanie

Kurdowie są jednym z największych narodów (acz wcale nie największym), jakie pozostają bez własnego państwa. Ponad 25 milionów Kurdów mieszka na Bliskim Wschodzi na terenie Turcji (mieszka tam łącznie ponad połowa wszystkich Kurdów), Iraku, Iranu, Armenii.

Konflikt kurdyjski ma swoje źródła właśnie w braku kurdyjskiej państwowości – przez wiele lat Kurdowie walczyli o uzyskanie swojego państwa, a gdy się wreszcie to udało, mocarstwa zmieniły zdanie. W 1920 r., w związku z klęską Turcji w I wojnie światowej, traktat z Sevres ustanawiał powstanie Kurdystanu. Ze względu jednak na odkryte w Kurdystanie złoża ropy naftowej, zdecydowano się nie tworzyć niepodległego państwa, a tereny kurdyjskie i ich ludność włączyć do sąsiadujących krajów – traktat w Lozannie z 1923 r. Traktat graniczny z 1926 r. dzielił ostatecznie terytoria Kurdystanu między Irak, Iran i Turcję.

Zmiana decyzji państw zachodnich bardzo rozczarowała Kurdów. Co więcej, Kurdowie zamieszkujący np. obszary Turcji zaczęli być siłą asymilowani, zmuszano ich do posługiwania się językiem tureckim. Wszelkie bunty i wybuchy niezadowolenia Kurdów kończyły się krwawą interwencją wojsk tureckich i przesiedleniami Kurdów.

Po II wojnie światowej Kurdowie nadal dążyli do posiadania własnego państwa. Próbą realizacji tej idei było utworzenie w 1946 r. Republiki Kurdyjskiej w irańskim Mahabadzie (tereny Azerbejdżanu Irańskiego). Państwo to jednak zostało szybko zlikwidowane przez armię irańską, a prawie wszystkich przywódców Republiki zabito. Jeden z nich, M. al-Barzani, zbiegł do Związku Radzieckiego, a kiedy w drugiej połowie lat 50. powrócił do Iraku, stanął na czele powstania Kurdów. Powstanie to spowodowało, że przywódca Iraku, Saddam Husajn, w 1970 r. podpisał dokument przydzielający Kurdom irackim autonomię. Cztery lata później wybuchło jednak kolejne powstanie (powodem była chęć zdobycia terenów bogatych w ropę), które tym razem zostało krwawo stłumione przez wojska irackie. Kolejne takie powstanie, podobnie jak poprzednie brutalnie zakończone i skutkujące licznymi wysiedleniami Kurdów, miało miejsce w Iraku w 1991 r.

Podobne do irackich powstania wybuchały także w Turcji i, podobnie jak w Iraku, również były one krwawo tłumione. Dopiero pod naciskiem opinii międzynarodowej rząd turecki w latach 90. uznał odrębność Kurdów i zezwolił im na używanie języka kurdyjskiego.

Nierozwiązanie po dzień dzisiejszy kwestii kurdyjskiej jest jednym z argumentów przeciwko akcesji Turcji do Unii Europejskiej.