Patologia społeczna - definicja, rodzaje, charakterystyka

Termin patologia pochodzi od greckiego słowa „pathos”, które oznacza cierpienie. Początkowo był on używany tylko do określania chorób ciała, w XIX wieku zaczęto go jednak używać także do określania różnych dysfunkcji społeczeństwa.

Patologią społeczną nazywamy działania, które w wyraźny sposób odbiegają on norm wypracowanych w społeczeństwie, od wyznawanych w danej grupie społecznej wartości. Patologia społeczna wiąże się ze stanem zakłócenia równowagi dotąd panującej w społeczeństwie, co może skutkować osłabieniem więzi, zmniejszeniem skuteczności kontroli społecznej i innymi negatywnymi zjawiskami.

Przykładami patologii społecznych są: alkoholizm, przestępczość, zachowania szkodliwe dla rodziny (patologie rodziny), narkomania, samobójstwa, przemoc, prostytucja i wszystkie te zachowania jednostek lub grup, które wyraźnie przeciwstawiają się społeczeństwu lub grupie ze szkodą dla całości społeczeństwa bądź grupy.

Alkoholizm jest wyjątkowo poważnym problemem społecznym, dotyczącym w dużym stopniu naszego kraju. Jest on chorobą, która polega na uzależnieniu organizmu człowieka od alkoholu. Osoba uzależniona, pijąc, niszczy nie tylko siebie, ale widocznie wpływa na swoje otoczenie – stąd alkoholizm można nazwać też chorobą całej rodziny. Rodzina próbuje przekonywać alkoholika do rzucenia nałogu, często ukrywa jego problem, cały czas jednak podlega problemom, które wywołane są przez picie np. zaburzeniom uczuć, rozchwianiu emocjonalnemu osoby uzależnionej.

Innym ważnym problemem społecznym jest przemoc. Chodzi tutaj o liczne rodzaje przemocy (emocjonalna, fizyczna, seksualna, ekonomiczna), które mogą występować zarówno w rodzinie, jak i poza nią (np. w miejscu pracy). W ramach przemocy wyróżnić można również tzw. zaniedbanie, które polega na niezaspokojeniu podstawowych potrzeb i najczęściej dotyczy dzieci z rodzin problemowych (niedożywienie, brud, brak wsparcia emocjonalnego).

Narkomania (uzależnienie organizmu od leków lub innych substancji uzależniających) także jest bardzo istotnym problemem społecznym, który w szybki sposób może prowadzić nie tylko do dysfunkcji społecznych, ale również do utraty zdrowia i życia. Rozszerzanie się zjawiska narkomanii wymusza aktywne przeciwdziałanie temu rodzajowi patologii społecznej.

Wszystkie rodzaje patologii prowadzą do niszczenia społeczeństwa, osłabienia więzi, wyraźnie wpływają na rodzinę, prowadząc do braku wypełniania przez nią podstawowych funkcji koniecznych dla prawidłowego rozwoju każdego człowieka. Patologie są problemem wymagającym aktywnej walki, podejmowania licznych, zdecydowanych działań, zarówno ze strony państwa, jak i ze strony samego społeczeństwa.