Samorząd wojewódzki – zadania samorządu wojewódzkiego – charakterystyka

Obecny trójstopniowy system samorządu terytorialnego państwa polskiego został wprowadzony po przemianach ustrojowych 1989 roku, konkretnie 1 stycznia 1999 roku. Jednakże jego tradycje liczą sobie kilka wieków, bowiem już Konstytucja 3 Maja z 1791 roku wprowadziła pojęcie samorządu terytorialnego. Pomimo ostatecznego rozbioru Polski w 1795 roku i zniknięcia jej z mapy politycznej Europy, samorządy utrzymano na okres zaborów. Tradycję kontynuowano także po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku oraz w okresie Polski Ludowej, choć tu ze zmianami polegającymi na zlikwidowaniu powiatów. Po reformie z 1999 roku ponownie wprowadzono podział na gminy, powiaty i województwa. Każda z tych jednostek ma określoną strukturę i uprawnienia, cieszy się niezależnością w stosunku do administracji rządowej, a ponadto tylko w niedużym stopniu jest uzależniona od organów centralnych.

System samorządowy w Polsce nie ma struktury hierarchicznej, zatem województwa, powiaty i gminy są od siebie niezależne. Każda z tych jednostek działa samodzielnie. Województwa są największą komórką terytorialną. Obecnie w Polsce mamy szesnaście województw (stan ten został wprowadzony w 1999 roku, bowiem wcześniej przez ponad dwadzieścia lat było ich 49).

Istnieją dwa zasadnicze organy samorządu wojewódzkiego: Sejmik oraz Zarząd. Pierwszy ze wspomnianych organów pełni funkcję stanowiącą oraz kontrolującą, nadzorującą. Jego członkowie (radni) wybierani są na czteroletnią kadencję w wyborach bezpośrednich. Na czele Sejmiku Województwa stoi przewodniczący, mający do pomocy swoi zastępców. Członkowie Sejmiku ustanawiają uchwały, które regulują sprawy związane z województwem. Natomiast Zarząd to organ kolegialny (pięcioosobowy) zobowiązany do wykonywania budżetu województwa, a także przygotowywania planu rozwoju jednostki terytorialnej. W jego skład wchodzą: Marszałek (przewodniczący), wiceprzewodniczący i trzech członków. Charakterystyczne dla województw jest wystepowanie obok władz wojewódzkich administracji rządowej, której przedstawicielem jest wojewoda.

Zakres obowiązków samorządu wojewódzkiego obejmuje między innymi nadzór i dbałość o drogi, szkoły wyższe i średnie, niektóre szpitale, biblioteki, a także o instytucje kultury (m.in. muzea i teatry). Ponadto odpowiada on za ład, porządek i bezpieczeństwo na terenie województwa oraz masową komunikację. Wreszcie, podobnie jak gminy i powiaty, musi troszczyć się o ochronę środowiska i pomoc społeczną dla mieszkańców regionu.