Konflikty Kościoła i w Kościele (w XI i XII w.) - przyczyny i skutki

Kościół w XI w. zaczął przezywać liczne problemy natury wewnętrznej, w 1054 r. doszło do schizmy wschodniej. Tzw. wielka schizma wschodnia spowodowana była rozłamem cesarstwa i upadku jednego z nich. Zachodnia kultura chrześcijańska opierała się na rzymskiej tradycji, z kolei wschodnia czerpała wzorce z greckiej spuścizny i wpływów naleciałości ze świata śródziemnomorskiego. Doszło do ostrej rywalizacji kościoła rzymskiego z kościołem bizantyjskim, pojawiły się i uwidoczniły ogromne różnice administracyjne i kulturowe.

Rzym nie uznawał odrębności wschodu co powodowało wzrost niechęci. Wzajemna niechęć biskupów wschodnich i zachodnich coraz bardziej zaogniała się. Pojawiły się również problemy obrzędowe i różnice związane z interpretacją tradycji chrześcijańskiej. Doszło do rozłamu w kościele, zachodni nazwany kościołem katolickim, a wschodni jako cerkiew prawosławna. Podział ten jest widoczny do dnia dzisiejszego.

Wzrastała też niechęć ludności do kościoła. W 1184 roku papież Lucjusz III utworzył świętą inkwizycję, której zdaniem było zwalczanie ruchów heretyckich. Kościół borykał się również z ruchami heretyckimi takimi jak np. gnostycy, marcjonici czy arianie. Kościół katolicki zwołał w tym czasie kilka soborów, na których ustalono podstawowe zasady dotyczące inwestytury na Soborze Laterańskim I w 1123 r. Gdzie zakazano wyświęcania kapłanów, ustalono kwestię inwestytury, unormowano wszystkie problematyczne kwestie kościoła katolickiego.

Sobór Laterański II w 1139 r. i III w 1179 r. potępił albigensów i waldensów czyli sekty katarskie. Na drugim soborze potępiono i dokonano ekskomuniki schizmatyków i wichrzycieli, którzy dokonywali zamętu w kościele, króla Sycylii Rogera II i mnicha włoskiego Arnolda z Brescii. Głównym problemem kościoła był tzw. spór o inwestyturę. W 1059 r. papież Mikołaj II zakazał inwestytury świeckiej, czyli nadawania tytułów kościelnych przez władzę świecką. Rozpoczął się spór o zwierzchnictwo cesarstwa nad papiestwem. Papież Grzegorz VII rozpoczął ostrą politykę o dominację nad cesarzem. Ówczesny cesarz Henryk IV uznał to za naruszenie królewskich praw do inwestytury i zwołał synod w 1076 r. w Wormacji. Zapadła decyzja by usunąć papieża Grzegorza VII. Z kolei papież, czując się zagrożony rzucił na cesarza klątwę, co zwolnić miało z obowiązku wierności wobec cesarza jego poddanych. Wkrótce wybuchło powstanie przeciwko cesarzowi.

W 1077 r. cesarz Henryk IV ugiął się pod siłą papieską i udał się do Włoch gdzie prosił papieża o zdjęcie ekskomuniki. Upokarzająca prośba cesarza zaowocowała zdjęciem klątwy. Henryk IV wrócił do Niemiec i umocniwszy swą pozycję udał się ponownie do Rzymu usuwając papieża Grzegorza VII, któremu uratowali życie Normanowie. Grzegorz VII zmarł na wygnaniu w 1085 r. Henryk IV wyznaczył kolejnego papieża, który udzielił mu koronacji cesarskiej. W kolejnych latach problem przewagi papiestwa nad cesarstwem rozwijał się w dalszym ciągu. Jego kulminacyjnym punktem była działalność papieża Innocentego III.