Gustaw Herling-Grudziński „Inny świat” - interpretacja, znaczenie epilogu

„Inny świat” kończy opowiadanie byłego więźnia obozu w Witebsku, który pragnie uzyskać zrozumienie swoich czynów.

Grudziński pierwszy raz spotkał go w obozie w Witebsku w 1940 roku. Początkowo odnoszono się do niego nieufnie, gdyż nie wiadomo było kto jest donosicielem, a komu można zaufać. Nowy więzień również nie należał do rozmownych i nie szukał towarzystwa. To od niego dowiedziano się, że Paryż padł. Po tym wyznaniu więzień ukrył twarz w dłoniach i zapłakał. Inni również poczuli, że ich nadzieja zaczyna się rozwiewać.

Po kilku tygodniach Grudziński poznał go bliżej. Usłyszał jego historię. Nieznajomy studiował w Paryżu architekturę, a tuż przed wybuchem wojny wrócił do Polski, gdyż w głębi serca uważał się za Polaka. Jednak zapytany o narodowość odpowiedział: „Jewriej”. To słowo zadecydowało o tym, że ominęła go amnestia, która objęła Polaków w obozach sowieckich. Jego wyrok przedłużono o następne dziesięć lat. Dzięki swojemu wykształceniu został dziesiętnikiem w brygadzie budowlanej. To dawało mu nieco uprzywilejowaną pozycję, mógł zamieszkać w baraku technicznym.

W tym czasie zdarzyła się historia, która nie dawała mu spokoju, miał wyrzuty sumienia. Otóż,...