Paweł Włodkowic - sylwetka postaci

Jeden z najwybitniejszych polskich uczonych epoki średniowiecza, znakomity pisarz religijny oraz polityczny – Paweł Włodkowic herbu Dołęga, urodził się około roku 1370 w miejscowości Brudzeń Duży na Mazowszu.

Podstawy wykształcenia wyższego zdobył na słynnym uniwersytecie w Pradze, gdzie w wieku dwudziestu trzech lat uzyskał stopień magistra artibus. W Czechach zdobył także tytuł bakałarza na wydziale prawniczym po czym wyjechał kontynuować naukę w tym kierunku do włoskiej Padwy. Po powrocie do Polski w roku 1412 skutecznie doktoryzował się w zakresie prawa kanonicznego na odnowionym uniwersytecie krakowskim, gdzie wkrótce potem rozpoczął regularne wykłady. W latach 1414-1415 pełnił tam ponadto obowiązki rektora.

W tym czasie Paweł Włodkowic rozpoczął błyskotliwą karierę na dworze króla Władysława Jagiełły, któremu od roku 1413 służył w charakterze emisariusza. Uczestniczył wówczas m. in. w misji dyplomatycznej do Budy, gdzie odbywał się jeden z wielu w owym czasie sądów arbitrażowych w sporze polsko-krzyżackim oraz w obradach sądu rozjemczego pod przewodnictwem Zygmunta Luksemburskiego we Wrocławiu w roku 1420. Po niekorzystnych dla Polski rozstrzygnięciach kolejnych arbitraży, Paweł Włodkowic stanął na czele poselstwa odwoławczego do Rzymu do papieża Marcina V. Dzięki jego staraniom Stolica Apostolska zdecydowała się wysłać do Polski swojego specjalnego wysłannika, legata papieskiego Antoniego Zeno, który otrzymał zadanie dogłębnego zbadania okoliczności długoletniego sporu polsko-krzyżackiego

Najbardziej doniosłym jednak jego osiągnięciem był aktywny udział w dyskusjach soborowych w Konstancji w latach 1414-1418, gdzie pełnił poniekąd rolę przewodniczącego polskiej delegacji, w której skład weszli przedstawiciele władz świeckich oraz duchowieństwa, z arcybiskupem Mikołajem Trabą na czele. W trakcie obrad wystąpił on przez zgromadzonymi z niezwykle innowacyjnym oraz w pewnym sensie ryzykownym politycznie wystąpieniem, zatytułowanym „O władzy papieża i cesarza w stosunku do niewiernych”, w którym to dowodził możliwości współistnienia obok siebie w pełnej harmonii chrześcijan oraz narodów uznawanych za pogańskie. Teza ta spotkała się z wyjątkowo nieprzychylnym przyjęciem oraz zapoczątkowała burzliwą dyskusję, do której włączyła się także wrogo nastawiona do Polski delegacja Zakonu Krzyżackiego. Paweł Włodkowic w swoim traktacie ostro skrytykował idee szerzenia chrześcijaństwa siłą, poprzez agresywne wojny zaborcze oraz zaakcentował konieczność uznania prawa pogan do samostanowienia i zachowania własnej odrębnej tożsamości narodowej. W swoich mowach zdecydowanie potępiał on politykę zagraniczną prowadzoną przez Krzyżaków, odpierając jednocześnie ich zarzuty wobec polskiego króla – Jagiełły, jakoby ten sprzymierzył się z poganami oraz tolerował jedynie pozorne wprowadzenie chrześcijaństwa na Litwie.

W roku 1424 Paweł Włodkowic osiadł na parafii w Kłodawie, gdzie aż do swojej śmierci pełnił urząd proboszcza. Zmarł w roku 1436 w Krakowie. Jego działalności zawdzięczała Polska znaczny wzrost prestiżu na arenie międzynarodowej w XV wieku.