Hiroszima i Nagasaki - atak atomowy na Hiroszimę i Nagasaki

Badania nad rozszczepieniem jądra rozpoczęto w okresie międzywojennym. Wybuch wojny spowodował rzecz jasna znaczące przyspieszenie tego procesu. Zwłaszcza uczeni alianccy zdawali sobie sprawę, że wejście w posiadanie tego typu broni pozwoli uzyskać znaczącą przewagę nad przeciwnikiem. Już w roku 1942 Enrico Fermi, fizyk włoskiego pochodzenia pracujący na Uniwersytecie Chicago, zbudował pierwszy na świecie reaktor jądrowy. Przełom, jakim niewątpliwie było to wydarzenie, spowodował, że rząd Stanów Zjednoczonych nie szczędził naukowcom funduszy. W najbliższym czasie powstać miały kolejne instytuty i ośrodki badawcze, a do pracy zaangażowana została jeszcze większa liczba badaczy. Największą rolę odegrać miał wkrótce ściśle tajny ośrodek ulokowany w Los Alamos w stanie Nowy Meksyk. Realizowany tam Projekt Manhattan zaważył o dalszych losach wojny i polityki.

Do roku 1942 można mówić jeszcze o wyścigu po atom, w którym udział brały USA, ZSRR i Niemcy. Uczeni ZSRR jako pierwsi zdali sobie sprawę, że nie są w stanie wygrać tej rywalizacji i skupili się na unowocześnianiu broni konwencjonalnej. Niemcy zapewne mieliby większe szanse, gdyby nie fakt, że najwybitniejsi fizycy, zazwyczaj pochodzenia żydowskiego, zostali zmuszeni do opuszczenia kraju. Natomiast ci, którzy pozostali, pozbawieni byli tak mocno rozbudowanego zaplecza. Ostatecznie więc w czerwcu 1942 r. dyrektor Instytutu Marksa Plancka w Berlinie poinformował Dowództwo Wermachtu, że w czasie wojny Niemcy nie zdołają zbudować bomby atomowej.

W roku 1943 po połączeniu sił angielsko-amerykańskich przewaga aliantów na polu badań była już znacząca. Dwa lata później bomba gotowa był już do użycia. Pojawiły się jednak problemy natury moralnej. Otóż był to okres, w którym zwycięstwo nad Hitlerem było pewne i nie wymagało odwoływania się użycia tak morderczych broni. W świadomość całego grona naukowców oznaczało to, że przestała być ona potrzeba. Początkowo bowiem nie przewidywano innego jej zastosowania. Pierwsza próba wykorzystania bomby (lipiec 1945) wywarła jednak olbrzymie wrażenie i spotęgowała dylemat najwyższego dowództwa armii amerykańskiej. Pomimo świadomości konsekwencji (do ich badania powołane zostały specjalne komisje) ostatecznie przeforsowane zostało użycie nowego wynalazku w działaniach na Pacyfiku. Uznano, że przyspieszy to zakończenie wojny i tym samym zminimalizuje liczbę ofiar po stronie amerykańskiej. Decyzja ta po dziś dzień oceniana jest niejednoznacznie i należy do kategorii najbardziej kontrowersyjnych w historii.

6. sierpnia o godzinie 8.15 superforteca B29 „Enola Gay” zrzuciła ładunek nazwany „Littre Boy”. Pięciotonowa bomba spowodowała śmierć około 78 tys. ludzi. Kolejnych 52 tys. zostało rannych i poparzonych. Trzy dni później kolejny „ładunek” uderzył w miasto i port Nagasaki. W efekcie tego nalotu zginęło ponad 23 tys. osób (43 tys. zostało rannych i poparzonych). Do końca roku na skutek choroby popromiennej, w mieście tym zmarło 70 tys. ludzi. 

Zrzucenie bomb na dwa japońskie miasta było wydarzeniem rozpoczynającym erę atomową. Zupełnie zszokowana skalą zniszczeń i strat opinia publiczna przez wiele kolejnych lat żyć musiała w strachu przed atakiem. Tym razem po przeciwnych stronach barykady znalazł się blok państw zachodnich i socjalistycznych.