Charakterystyka porównawcza Danusi i Jagienki - Henryk Sienkiewicz „Krzyżacy”

Danusia i Jagienka to dwie główne postaci kobiece w powieści Henryka Sienkiewicza pt. „Krzyżacy”. Autor zbudował je na zasadzie przeciwieństw, ponieważ różnią się one zarówno wyglądem, usposobieniem, jak i cechami charakteru. Obie postaci przedstawione są jednak w jak najbardziej pozytywnym świetle.

Danusia jest córką Juranda ze Spychowa, który wychowuje ją z pomocą księżnej Anny Danuty, gdyż matka dziewczynki została zamordowana przez Krzyżaków. Danusia ma zaledwie dwanaście lat i silnym, dziecięcym uczuciem obdarza zarówno ojca, jak i opiekunkę, tęskniąc jednocześnie za matką, którą często wspomina.

Dziewczynka jest bardzo wrażliwą osóbką, cechuje ją dziecięca nieśmiałość, która każe jej chronić się za sukniami Anny Danuty w chwilach niepewności i zażenowania. Introwertyzm, cichość i zamknięcie w sobie, a także swoista melancholia oraz smutek to jedna strona charakteru Danusi.

Z drugiej strony zauważyć w niej można typową dla dziecka przebiegłość i wykorzystywanie uległych jej osób, np. ojca. Jurand ze Spychowa w rękach córki mięknie jak wosk, dlatego Danusia często płaczem lub przymilnym zachowaniem stara się osiągnąć cele, jakie sobie zamierzyła. Dziecinność dwunastolatki objawia się także w traktowaniu swojego rycerza, jakim został Zbyszko z Bogdańca. Kiedy spotyka go po długiej rozłące rzuca mu się na szyję, piszcząc przy tym i obsypując młodzieńca pocałunkami.

Zdarzają się jednak momenty, kiedy Danusia zaskakuje wszystkich swoim dojrzałym zachowaniem. Tak dzieje się, kiedy w obliczu niebezpieczeństwa utraty życia narzuca Zbyszkowi na głowę białą chustkę, co symbolizować miało chęć zamążpójścia i jednocześnie zwalniało z wyroku skazującego. Wykazała się więc Danuśka determinacją, siłą uczucia oraz wolną wolą, gdyż czynu tego dokonała bez konsultacji ze swoim ojcem.

Wspomnieć należy także o zamiłowaniu dziewczynki do sztuki, zwłaszcza do muzyki. Jurandówna często grała na lutni, czym zachwycała wszystkich zebranych, potrafiła także doskonale śpiewać. Posiadała duszę artystyczną i była bardzo wrażliwa, co skutkowało także tragicznymi konsekwencjami. Była bowiem Danusia bardzo słaba psychicznie, dlatego nie potrafiła oprzeć się agresji Krzyżaków, którzy ją porwali. Przetrzymywana w niewoli, głodzona i odseparowana od znajomych i ukochanych ludzi dziewczynka zmarniała i popadła w obłęd. Jej wrażliwa psychika nie była w stanie sprostać szokowi, jakim było dla niej porwanie, dlatego zmarła tylko na chwilę odzyskując przytomność.

Co do wyglądu, Danusia przedstawiana jest w powieści jako efemeryczna i delikatna dziewczyna. Długie blond włosy, niebieskie oczy, delikatna twarzyczka oraz kruchość postaci czyniły z niej postać niemal anielską, a gra na lutni i śpiew cieniutkim głosikiem zapewne potęgowały to wrażenie. Mała dama lubiła się stroić, dlatego często nosiła śliczne sukienki, skrojone na miarę butki, a główkę stroiła wiankiem z kwiatków.

Inaczej Jagienka. Była ona starsza od Danusi, różniło ją także pochodzenie, gdyż ojcem Jagienki był szlachcic – Zych ze Zgorzelic. Także Jagienkę wcześnie opuściła matka, więc po jej śmierci wszystkie obowiązki gospodarskie spadły na ramiona piętnastolatki. Jednak ta silna, krzepka dziewczyna wcale nie narzekała z tego powodu, wręcz przeciwnie. Doskonale radziła sobie zarówno z utrzymaniem gospodarstwa, co łączyła z zajmowaniem się swoim licznym rodzeństwem. Jej przedsiębiorczość, pracowitość i gospodarność wzbudzały we wszystkich szczery podziw.

Nie była jednak Jagienka typem męczennicy harującej od rana do wieczora i narzekającej na swój los. Dziewczyna cechowała się humorem, pogodnym usposobieniem i pewną zadziornością, która dodawała jej tylko uroku. Jagienka wiedziała, jak postawić na swoim. Była odważna, stanowcza i pewna swoich racji. Pozwalało jej to na osiągnięcie wyznaczonych celów i przynosiło szacunek w wiosce.

Nie była nieśmiała i bojaźliwa jak Danusia, pociągały ją typowo męskie zajęcia i aktywności, jak polowania na niedźwiedzia, jazda konno czy pływanie w rzece. Miała także dobre serce, które nie pozwalało jej przechodzić obok nieszczęścia obojętnie. Dla każdego miała dobre słowo, z wszystkimi żyła w jak najlepszych stosunkach i starała się pomóc w niedoli wszystkim, których mogła uszczęśliwić. Jagienka cechowała się więc ofiarnością i empatią. Była zdolna do odłożenia swoich pragnień na bok i poświęcenia się dla interesu ukochanej osoby. Było tak, kiedy zdecydowała się wyruszyć razem z ukochanym Zbyszkiem na poszukiwanie Danuśki. Wiedziała, że młodzieniec kocha jasnowłosą panienkę, jednak nie było w niej chęci zemsty czy obrazy. Najbardziej zależało jej na szczęściu mężczyzny, którego kochała, dlatego bez wahania postanowiła pomóc Zbyszkowi w odszukaniu małej towarzyszki.

Dzięki działaniom Jagienki niejedna osoba uniknęła tarapatów. Zbyszko dzięki pomocy krzepkiej dziewczyny nie został poturbowany przez niedźwiedzia, oślepiony Jurand mógł liczyć na jej pomoc, a Maćko z Bogdańca podczas choroby na troskliwą opiekę.

Jednak ta żywa, roześmiana dziewczyna przemieniła się wkrótce w poważną i skrytą kobietę. Było to spowodowane nieodwzajemnioną miłością do Zbyszka i świadomością, że ukochany posiada inną wybrankę serca. Poza tym pobyt na dworze księżnej Aleksandry sprawił, że z szalonej trzpiotki Jagienka zmieniła się w dostojną, godną pannę o nieskazitelnych obyczajach. Jednak dalej była życzliwa dla wszystkich, pogodna i zawsze służąca dobrą radą. Koniec końców jej marzenie się spełniło i po śmierci Danusi została żoną Zbyszka z Bogdańca, a młodzi byli bardzo szczęśliwi.

Należy także wspomnieć o wyglądzie zewnętrznym Jagienki, która była całkowitym przeciwieństwem Danusi. Dziewczyna była wysoka, postawna, ale jednocześnie szczupła i kształtna. Z jej postaci biła siła, jej chód był sprężysty, a ruchy energiczne. Byłą piękną dziewczyną. Jagna była krzepka, zwinna, miała białą cerę i żywe rumieńce, niebieskie oczy i mocne, ciemne włosy. Ubierała się w ciepłe, wygodne rzeczy, a tylko przy święcie pozwalała sobie na bardziej strojny ubiór.

Porównując obie dziewczyny nie możemy obiektywnie stwierdzić, która z nich bardziej zasługuje na naszą sympatię. Danusia i Jagienka były charakterystyczne, jednak w całkiem odmienny sposób, dlatego waloryzowanie może wiązać się jedynie z naszymi sympatiami lub antypatiami. Zbyszko z Bogdańca potrafił jednak dostrzec i docenić zarówno delikatność Danuśki, jak i żywiołowość Jagienki.