Wojciech Weiss „Melancholik” - interpretacja i opis obrazu

„Melancholik” to obraz Wojciecha Weissa, który namalowany został w 1894 roku. Kompozycja dzieła jest niesymetryczna, ponieważ środek ciężkości przesunięty jest na prawą stronę. Postać tytułowego melancholika zdaje się przytłaczać nieduże, jakby okrojone tło, na którym jest widoczny. Ale tak naprawdę zajmuje jedynie około połowę całego obrazu, resztę natomiast stanowi jego cień rzucany na ścianę.

Postać człowieka jest i w barwach, i w aurze kontrastowa ze ścianą, o którą się opiera. Można je opisać na zasadzie przeciwieństw.

Sportretowany został dość młody mężczyzna w czarnym garniturze, który wystaje spod czarnego płaszcza rozjaśnionego jedynie złotem eliptycznej klamerki przypiętej do klapy płaszcza z biegnącą do kieszeni dewizką zegarka oraz bielą mankietów i kołnierzyka koszuli. Rozświetlone są głowa i prawa dłoń. Obie dłonie leżą na kolanach mężczyzny, lewa – ocieniona – znajduje się w prawej. Włosy w kolorze jasnobrązowym przedzielone są z boku przedziałkiem i układają w delikatne fale.

Cała sylwetka postaci jest przygarbiona, głowa opada na pierś, całe jego ciało zdaje się ciążyć w dół. Twarz jest najbardziej sugestywną częścią portretu, zwłaszcza oczy i usta. To właśnie one, już przy pierwszym spojrzeniu na obraz przywołują na myśl uczucia, które implikuje tytuł. Oczy, których prawie nie widać z powodu opuszczonej głowy, patrzą w jeden punkt niewidzącym wzrokiem. Czuje się, że mężczyzna zatopiony jest we własnych myślach. Usta natomiast dopełniają całości swym smutnym wyrazem.

Melancholia oznacza dwa stany, jeden to odczuwanie apatii i głębokiego przygnębienia, natomiast drugi jest nastrojem łagodnego smutku i głębokiej zadumy. W tym dziele została ukazana melancholia raczej w znaczeniu drugim. Człowiek ten emanuje przede wszystkim zadumą, natomiast drugim odczuciem, które można wyczytać z jego twarzy i głównie sylwetki, jest właśnie delikatny smutek.

„Melancholik”, poza kilkoma elementami, jest niemal czarną plamą na tle złotej ściany, która ma niemal kolor jego twarzy. Jest to część kontrastująca wyraźnie z siedzącą postacią. Ściana jest nie tylko złota, złoto pochodzi głównie ze słońca, które na nią pada, ale farba pierwotnie również musiała mieć barwę zbliżoną do ciemnej żółci, jest ona także dzięki zielonym, wijącym się motywom roślinnym niemal dynamiczna. Dodatkowo, elementem ożywiającym jeszcze bardziej lewą i górną część obrazu jest znikomy, ale dobrze widoczny karmazynowy skrawek, znajdujący się w górnym lewym rogu. Dynamiczne tło podkreśla dodatkowo statykę i zadumę melancholika.