William Szekspir „Makbet” - problematyka utworu

„Makbet” to tragedia Williama Szekspira, która powstała około roku 1606. Akcja utworu toczy się w XI w. w czasie wojny szkocko–norweskiej. Tytułowy bohater był wiernym poddanym króla Dunkana i zasłużonym żołnierzem. Jednak ta pozycja mu nie wystarczała. Jego wielkie ambicje, rozbudzone przez przepowiednię wiedźm, miały poprowadzić go krwawym szlakiem, aż na królewski tron.

Głównym problemem poruszonym w „Makbecie” jest istota władzy. Dla tytułowego bohatera jest ona największym pragnieniem. Pokusa bycia najważniejszą postacią w państwie doprowadza do tego, że Makbet decyduje się na uśmiercenie dotychczasowego władcy. Po objęciu tronu zagłębia się on w coraz większym obłędzie. Jest gotów zrobić wszystko, byle utrzymać swą pozycję. Skoro już raz przekroczył granice moralne, łamanie ich stało się dla niego zupełnie normalne. Nie wahał się uśmiercać kolejnych osób, które mogły wydać krwawy sekret przejęcia przez niego władzy. Makbet stał się jej niewolnikiem, zatracił swoje człowieczeństwo, wyzbył się wszelkiej moralności.

Szekspir ukazuje także ambicję, która często może prowadzić do przekroczenia wszelkich granic. Zaspokojenie indywidualnych pragnień staje się dla jednostki głównym celem. Makbet i jego małżonka są w stanie zrobić wszystko, aby w końcu osiągnąć cel, jakim była dla nich władza. O ile bohatera przez długi czas dręczą wyrzuty sumienia, to Lady Makbet jest postacią zupełnie ich pozbawioną. Wręcz stara się ona ukoić niepokój małżonka, szukając kolejnych argumentów uzasadniających jego postępek. Jednakże nadmierna ambicja może mieć negatywne skutki. Tak właśnie jest w „Makbecie” – para głównych bohaterów zagłębia się w paranoi i traci kontakt z rzeczywistością (np. bohaterka przekonana o tym, że jej ręce są zabrudzone krwią). Dzieje się tak, ponieważ w realizowaniu swoich pragnień porzucili zasady moralne, a swoją drogę utorowali poprzez popełnianie kolejnych zabójstw.

Historię Makbeta rozpatrywać można także jako przypomnienie odwiecznej prawdy, mówiącej, że każda zbrodnia niesie za sobą karę. Możemy dostrzec tutaj podobny schemat, jaki został zastosowany później przez Fiodora Dostojewskiego w „Zbrodni i karze”. Nikt nie wie, że to Makbet popełnił zabójstwo i, teoretycznie, nikt nie może wymierzyć mu sprawiedliwości. Jednak ona sama dopomina się wyrównanie zaległych rachunków. Makbeta dosięga coraz głębszy obłęd, do tego stopnia, iż bohater nie jest w stanie funkcjonować w prawdziwym świecie.

„Makbet” Williama Szekspira to przejmujące dzieło, w którym oddane zostały niezwykle ważne i uniwersalne prawdy. Przede wszystkim autor pokazuje, że władza jest wielką odpowiedzialnością i ciężkim brzemieniem. Przypomina ona nieco obosieczny miecz, którego ostrze może trafić zarówno w poddanych, jak i w ją sprawującego. Makbet nie poradził sobie z tym ciężarem i uległ deprawacji, co doprowadziło go do ostatecznej klęski. Tragedia porusza także problem przekraczania norm moralnych w celu osiągnięcia indywidualnego sukcesu. Utwór wydaje się bezlitośnie krytykować takie postępowanie, pokazując, że na takim fundamencie nie można osiągnąć tego co najważniejsze – a więc szacunku i poważania ze strony innych. Wszystko to wydaje się być spowodowane przez odwieczną zasadę mówiącą, że nie ma winy bez kary.