Cyprian Kamil Norwid „Pióro” - interpretacja i analiza wiersza

Pisząc ten wiersz Norwid był zaledwie raczkującym poetą, jednak już wtedy wiedział, jakiej konwencji będzie się trzymał w niemal całej swojej twórczości. „Pióro” jest wierszem obrazującym jego bunt i brak akceptacji dla poezji niezaangażowanej. 

Odważnie zaczyna wiersz, na wstępie uprzedza krytyków, aby nie oczekiwali dzieła pisanego pod ich gusta, bo i Byron tego nie robił i on sam też nie będzie.

Podmiot liryczny, który śmiało można utożsamić z autorem, natychmiast nadaje przedmiotowi duszę. Osobą wypowiadająca się w wierszu jest z pewnością ktoś silnie związany z twórczością literacką, wyraża się to w głębokim poszanowaniu dla tego przedmiotu, jak i w nadawaniu mu zalet niemal boskich: 

„Tyś mi żaglem anielskiego skrzydła / I czarodziejską zdrojów Mojżeszowych laską”. Podmiot zwraca się bezpośrednio do przedmiotu, jakim jest pióro, które jest uosobieniem poezji w ogóle. Wymienia jego cechy, poniekąd ambiwalentne: „I wlano w ciebie duszę nie anielską, czarną, / Choć białym włosem strzępisz wybujałą szyję”. 

Ponadto pióro jest określane w wierszu w drugiej osobie: „nierozerwany promień z ciebie głosek tryska”, szybko można odczuć silną więź, jaka łączy dwie rzeczy ukazujące się w wierszu, czyli podmiot i pióro. Podmiot liryczny najpierw wynosi przedmiot ponad ludzkie cechy, ubóstwia go, ceni i oddaje hołd, aby zaraz w następnej zwrotce przypomnieć mu, jakim się stać nie może, czego ma unikać, aby pozostać tak świętym i niedoścignionym, jakim był dotychczas. 

Poeta jednocześnie zaznacza i wskazuje zadania współczesnej mu poezji. Bowiem powinna wyrażać ona to, co istotne, choć bolesne; to co prawdziwe, choć ryzykowne. Nie może służyć trywialnemu podporządkowywaniu się aktualnym modom: „nie płowiej skwarem słońca i nie ciemniej słotą”, czy przelewaniu banalnych uczuć na papier lub błahym marzeniom dawać upust: „nie bądź papugą uczuć ani marzeń kraską”. Poezja jest stworzona do celów wyższych, nadrzędnych, niemal boskich: „Albowiem masz być piórem nie przesiąkłym wodą / Przez bezustanne wichrów i nawałnic wpływy, / Lecz piórem, którym ospę z krwią mieszają młodą”. 

Podmiot traktuje pióro również jak przedmiot, który w połączeniu z talentem tworzy dzieła ponadczasowe. Jest to przedmiot o tyle niezwykły, że bez niego poeta przestaje być poetą.  

Jeśli tylko poezja, symbolizowana w wierszu przez opisywany przedmiot, nie będzie pożywką dla politycznych i komercyjnych rozgrywek, nie straci swej duszy i czystości. 

Młody Norwid przekonany o słuszności swych idei, konsekwentnie przemieszczając się naprzód utartymi przez siebie drogami, nie zdołał za życia odeprzeć krytyki i wyparcia ze środowiska poetyckiego. Jego trud i zamysł doceniony został dopiero po wielu latach od jego śmierci, co wskazuje na nowoczesność idei, jakiej hołdował. Wiersz ten traktuje o wartościach ponadczasowych.