Eliza Orzeszkowa „Dobra Pani” - problematyka noweli

Eliza Orzeszkowa to pozytywistyczna pisarka żyjąca w XIX wieku. Tematyka jej noweli oraz powieści oscylowała wokół problematyki społecznej. Nowele buduje Orzeszkowa zgodnie z wymogami prozy realistycznej; opisane zjawiska mają charakter przyczynowo-skutkowy, język postaci jest dostosowany do ich wieku i pozycji społecznej, a wykreowany świat jest bardzo bliski rzeczywistemu.

Problematyka noweli „Dobra Pani” oscyluje wokół fałszywej filantropii. Pod koniec XIX wieku zapanowała swoista moda na filantropię, czyli na udzielanie pomocy innym ludziom. Powstawały specjalne towarzystwa i zgrupowania, mające na celu zjednoczenie ludzi niosących pomoc innym. Jednak taka forma wsparcia służyła bardziej ofiarodawcom niż darczyńcom. 

Tytułowa bohaterka - Ewelina Krzycka - jest znudzoną, czterdziestoletnią wdową, która jest jedną z członkiń Towarzystwa Dam Dobroczynnych. W związku z działalnością w stowarzyszenia wynajduje ubogą dziewczynkę - Helę, którą otacza miłością i opieką. Dziewczynka rośnie, pobiera nauki, rozwija talent muzyczny, zachwyca taktem i urodą. Podróżuje, poznaje świat i ludzi. Jednak wkrótce ma przyjść kres tego radosnego czasu - zainteresowanie Krzyckiej nagle maleje, potem przeradza się w obojętność, a następnie - w chłód, zniechęcenie. Ostatecznie „dobra pani” odsyła dziewczynkę do domu, z której ją przed laty zabrała. Czas spędzony poza domem nie wyszedł Helce na dobre - dom wujostwa opuszczała jako biedna acz radosna i pogodna dziewczynka. Po kilku latach powróciła z walizką bibelotów i w ładnej sukience, jednak była smutna, zamyślona i nieustannie tęskniła za utraconą miłością Pani. 

Hela nie była jedyną osobą skrzywdzoną przez Ewelinę Krzycką. Jej los podzieliła Czernicka, niegdyś ulubienica Pani, potem jej służąca oraz dwa zwierzątka: papuga i piesek, które - opuszczone przez panią - marniały, karmione przez służbę. 

Podsumowując, Orzeszkowa w noweli porusza problematykę społeczną. W opowiadanej historii stara się przekazać w sposób realistyczny świat przedstawiony, w sposób dogłębny kreuje także sylwetki postaci.