Witold Gombrowicz „Ferdydurke” - Józio Kowalski - charakterystyka

Witold Gombrowicz żył w latach 1904 - 1969. Jedną z jego najsłynniejszych powieści jest - wydane w 1937 roku - „Ferdydurke”. W tej powieści pisarz daje upust swoim poglądom i stara się pokazać czytelnikowi, że otaczająca go rzeczywistość przepełniona jest nonsensem i absurdem. 

Głównym bohaterem i zarazem narratorem powieści jest Józio Kowalski. Na pierwszych kartach powieści Józio ma trzydzieści lat. Robiąc bilans swojego życia dochodzi do zadziwiająco przygnębiających wniosków. Mimo upływu lat nic nie osiągnął, a gdy porównuje swoje życia do losów rówieśników, nachodzą go bardzo nieoptymistyczne refleksje. 

Bohater jest zagubiony. Mimo to, że fizycznie osiągnął dojrzałość, psychicznie nadal pozostaje dziecięciem. Tym właśnie jest „Ferdydurke” - powieścią o niedojrzałości, o nieumiejętności odnalezienia siebie w świecie dorosłych. 

W kolejnych rozdziale Józio ma lat szesnaście. Powraca do szkolnej ławy, jednak nie bierze udziału w młodzieńczych kłótniach i sporach. Przeszkadza mu w tym osiągnięta - mimo wszystko - dojrzałość oraz bagaż doświadczeń życiowych. Na szkolną rzeczywistość Józio patrzy jak zza szyby.

Józio jest także narratorem „Filidora dzieckiem podszytego” - pamiętnikiem umieszczonym w książce, w których osoba wypowiadająca się prowadzi luźną refleksję, pozbawioną parabolicznego nacechowania. W tym rozdziale postać narratora jest niezwykle bliska samemu Gombrowiczowi.

Należy więc zauważyć, ze osobowość Józia jest bardzo złożona, zbudowana niemalże z kilku niezależnych i odrębnych charakterów. Bohater czyni kilka elementarnych spostrzeżeń. Po pierwsze, Józio zauważa, że każdy człowiek jest uzależniony od „odbicia w duszy drugiego człowieka”. Jednak ten obraz jest niesamowicie zafałszowany, albowiem ludzie mają tendencję do szufladkowania innych i przypinania im określonych gęb. Tutaj bohater postanawia przeciwstawić się rzeczywistości i wypowiada wojnę owym formom, w które wtłaczamy drugim. Jednak jego starania kończy smutna refleksja: nie ma ucieczki przed formą. Jedyną możliwością jest akceptacja innej formy. 

Powyższy wniosek ten jest udowodniony na łamach „Ferdydurke”. Bohater początkowo wpada w szkolną rzeczywistość. Ucieczka przynosi pobyt w domu Młodziaków, których cechuje liberalizm i pochwała fałszywej nowoczesności. Następnie Józio odwiedza dwóch Hurleckich, skrajnych konserwatystów. 

Starania Józia dążą do przekroczenia granicy dzielącą dziecięcą niewinność od świata dorosłych. Jego starania są skazane na niepowodzenie. Bohatera możemy utożsamiać z samym Witoldem Gombrowiczem.