Jan Grabowski „Puc, Bursztyn i goście” - streszczenie utworu

Jan Antoni Grabowski po dziś dzień pozostaje jednym z najpoczytniejszych autorów książek dla dzieci i młodzieży. Jednym z ulubionych motywów pisarza było prezentowanie świata zwierzęcego zestawionego ze światem ludzi w idealnej harmonii i wzajemnej przychylności. Na podstawie tego typu konceptu została skonstruowana również powieśc „Puc, Bursztyn i goście” wydana po raz pierwszy w 1933 roku, wchodząca dziś w skład kanonu lektur dla początkowych klas szkoły podstawowej.

Głównymi bohaterami utworu są dwa psy - Puc i Bursztyn - zamieszkujące podwórze podmiejskiego majątku. Wprowadzeniem do ich historii jest opis nieciekawej rzeczywistości sennej wsi, na której niewiele się dzieje poza codziennymi awanturami z gospodynią Katarzyną. Jedną z atrakcji jest uganianie się za motylami, które ze względu na wiek nie przystoi już Pucowi, ale stanowi znakomitą rozrywkę młodego, wesołego psotnika, jakim jest Bursztyn.

Monotonnię wiejskiego psiego życia przerywa przybycie państwa - Krysi i jej wuja - którzy odbierają z dworca pannę Agatę i jej pupilków. Mikado jest małym pieskiem rasy japońskiej, a jego imię oznacza w ojczyźnie jego rasy cesarza, toteż mały elegancik często zachowuje się jak przedstawiciel rodziny królewskiej. Tjuzdej jest z kolei przedstawicielem rasy pochodzącej z Anglii, a jego imię oznacza dzień, w jaki panna Agata otrzymała go w podarku. Pieski bardzo różnią się od Puca, a zwłaszcza nieokrzesanego Bursztyna, który szczerze nienawidzi wody i oblany przez Katarzynę mydlinami musi wytarzac się w błocie, by usunąć „okropny” zapach. 

Panna Agata wydaje instrukcje opieki nad swoimi pupilkami, które budzą wyraźną niechęc Katarzyny - mają dostawac trzy razy dziennie gotowaną wątróbkę i towarzyszyc przy stole w trakcie posiłków państwa. Metody wychowawcze egzaltowanej i rozhisteryzowanej panny czynią Mikada i Tjuzdeja istotami lubiącymi wygodę i wysublimowane maniery, z powodu których nie budzą one sympatii miejscowych psów. Sytuację zmienia dopiero feralny spacer, na który narrator i Krysia zabierają pannę Agatę i jej pupilków. Napotykają buldoga Lorda, który rusza na Agatę i przewraca ją, wytrącając z jej rąk oba pieski. Tjuzdej truchleje wówczas ze strachu, zaś Mikado dzielnie stawia czoło „potworowi”, który mógłby połknąć go na jeden kęs. Swym zachowaniem budzi szacunek Puca, który niedługo potem proponuje japończykowi wspólną zabawę na podwórku, zaś Mikado chętnie bierze w niej udział, jak się okazuje - po raz pierwszy. Ich sielankę przerywa dopiero pojawienie się kotki Imki, która gwoli swej „wychowawczej” misji spuszcza lanie harcującym psom. Puc i Bursztyn postanawiają wtedy wtajemniczyc nowego przyjaciela w zasady wiejskiego życia i sposoby unikania czyhających tutaj zagrożeń (m.in. ze strony Katarzyny i kotki Imki). 

W trakcie jednego ze wspólnych spacerów Mikado wpada do stawu porwany wirem - życie ratuje mu Puc, który wyciąga małego pieska z wody. Niedługo później udają się na rynek, gdzie Mikado zostaje oficjalnie przyjęty do towarzystwa miejscowych psów. Wywiązuje się jednak bitwa, w jaką wkracza przypadkowo pojawiająca się na rynku Krysia, wyciągając z kotłującego się tłumu małego Mikada. Piesek pokochał wówczas boahterską dziewczynkę, a Krysia przywiązała się do milutkiego, wesołego malca, z niepokojem myślała więc o momencie, w którym panna Agata zabierze go do Warszawy. W dzień wyjazdu odprowadzają ją na dworzec wszyscy mieszkańcy domu; kiedy pociąg rusza z jego niedomkniętych drzwi wypada mały Mikado. Wówczas narrator postanawia przekonac pannę Agatę do pozostawienia pieska na wsi, przy Krysi, która szczerze go pokochała. 

Narratorem opowieści jest wuj Krysi i właściciel wiejskiego domu, który opowiada o harcach swoich milusińskich z niejakiej perspektywy czasowej.