Motyw domu - znaczenie domu w „Panu Tadeuszu” i „Ludziach bezdomnych” - porównanie

Pojęcie domu w „Panu Tadeuszu” a „Ludziach bezdomnych” pojmowane jest zupełnie inaczej i konotuje różne skojarzenia.

W dziele Adama Mickiewicza dom kojarzony jest bardzo pozytywnie, to ostoja rodzinnego ciepła i tradycji dająca poczucie bezpieczeństwa. Tadeusz wraca do dworku w Soplicowie z radością, szuka w nim wspomnień z dzieciństwa. U Mickiewicza dom to także miejsce ściśle materialne, w którym każdy mebel czy przedmiot ma swoją historię. Portrety wiszące na ścianach domu Tadeusza przedstawiały wielkich polskich patriotów i były nauką o dziejach ojczyzny. Pobyt w rodzinnym domu daje Tadeuszowi poczucie bezpieczeństwa, wywołuje sentyment. Opisane przez Mickiewicza obyczaje związane z dworkiem, uczty, wystawne posiłki i zabawy dopełniają sielankowy obraz domu jako rodzinnego gniazda, miejsca, do którego zawsze można wrócić.

Zupełnie inny obraz domu wyłania się z powieści Żeromskiego. Tomasz Judym wspomina swój dom rodzinny jako „suterenę, wilgotny grób pełen śmierdzącej pary. Zepsucie, nędza i śmierć…”. Bohaterowi dom kojarzy się z biedą, przemocą, wiecznie pijanym ojcem i chorą matką. Jest dla niego symbolem nędzy i trudności życiowych. Dom nie kojarzy się Judymowi z rodziną ani miejscem bezpiecznym, z tego wynika zresztą ogarniające go poczucie bezdomności. Domy biedaków opisane są przez Żeromskiego jako zatęchłe nory lub budy, które zapewniają jedynie minimum materialne potrzebne do wegetacji. 

Inny obraz domu wyłania się z marzeń Joanny Podborskiej, która nie marzy o domu w sensie materialnym, lecz uczuciowym. Dla bohaterki dom to rodzinne ciepło, wzajemna miłość. Podborska z nostalgią wspomina swój rodzinny dom, który musiała opuścić, aby zarobić na rodzinę. Dlatego teraz nie ważne są dla niej sprzęty, ani bogactwo domu, lecz to, aby stworzyć go z kochanym, oddanym mężczyzną.

Podsumowując - wizja domu u Mickiewicza kontrastuje z jego opisem u Żeromskiego. W „Panu Tadeuszu” dworek w Soplicowie opisany jest w sposób sielankowy, budzi same pozytywne skojarzenia. W „Ludziach bezdomnych” dom Judyma przedstawiony jest w sposób naturalistyczny i jest on źródłem cierpienia i złych wspomnień głównego bohatera.