Antoni Czechow „Mewa” - charakterystyka bohaterów dramatu

Bogata galeria bohaterów w „Mewie” ukazuje nam różnorodność typów charakterów, jaką operuje Czechow po to, by skontrastować ze sobą poszczególne postaci i dać obraz zarówno realistyczny, jak i uniwersalny w niektórych aspektach. Jeśli dobrze się rozejrzymy, i w życiu codziennym możemy przecież spotkać osoby podobne do tych przedstawionych w „Mewie”.

KONSTANTY TRIEPLEW – to niewątpliwie najważniejsza osoba w całej sztuce; wokół jego problemów skupia się uwaga czytelnika. Trieplew jest synem Arkadiny i przez całe swoje życie próbuje wyjść z cienia matki, sławnej aktorki. Czuje się źle wśród osób z jej otoczenia, a zwłaszcza przy jej przyjacielu – Trigorinie (który jest znanym literatem, o czym marzy Trieplew), traktuje go jak rywala zarówno w miłości do kobiet (matki i Niny Zariecznej), jak i w sferze sztuki. Trieplew jest zagubiony, już na początku utworu daje się dostrzec, że nie potrafi poradzić sobie z życiem, kiedy wystawiona przez niego wśród bliskich sztuka (ocierająca się o symbolizm, bo Konstanty hołduje potrzebie wprowadzenia nowych form), ponosi klęskę.

Trieplew nie ma w sobie dość siły, by przezwyciężyć własne obawy i zahamowania ani dość sprytu i determinacji, by osiągnąć zamierzony cel. Błądzi po omacku w poszukiwaniu swojej życiowej misji, nie jest jednak na tyle zdecydowany, by za wszelką cenę robić to, o czym marzy, czyli zostać uznanym literatem. Sama Arkadina nazywa go dekadentem, sceptycznie patrzy na jego poczynania, uważa je za bezsensowne, ale mimo to kocha swojego syna. Również relacja Trieplewa z Niną otoczona jest aurą jego życiowego zrezygnowania, bez wahania zgadza się na jej wyjazd (Nina w przeciwieństwie do niego podejmuje działanie, by spełnić swoje marzenie i zostać aktorką). Gdy zaś po jej powrocie jakiś czas później jego miłość zostaje przez nią odrzucona, to wydarzenie to oraz porażka na arenie literackiej doprowadzają mężczyznę do samobójstwa. Trieplew ginie więc w poczuciu klęski i niezrozumienia, a nie w chwale jak prawdziwy artysta.

IRENA ARKADINA TRIEPLEWA – to matka Konstantego Trieplewa, znana aktorka, kobieta czterdziestotrzyletnia. Kocha teatr i bycie sławną, o czym wspomina Trieplew na początku utworu, uznaje ją jednak za nieco zblazowaną. Arkadina lubi być na pierwszych stronach gazet, przebywać wśród ludzi ze swojego otoczenia, dlatego pobyt na wsi u brata wydaje jej się nieznośnie nużący. Jej romans z Trigorinem zdaje się być również zamierzonym chwytem, by bezustannie budzić zainteresowanie swoją osobą (Trigorin jest znanym pisarzem, równie popularnym jak ona), jednakże jesteśmy świadkami jej „chwili słabości”, gdy na kolanach błaga Trigorina, by jej nie opuszczał. Stanowi to niestety wyłącznie element gry, bo Arkadina jest niewątpliwie utalentowaną aktorką (co wnioskujemy z rozmów bohaterów). Jedyny problem w jej życiu stanowi relacja z synem. Przyzwyczajona do określonego stylu życia i gry aktorskiej, nie potrafi zrozumieć i docenić artystycznych dążeń syna, patrzy na nie z przymrużeniem oka, lekceważy jego twórcze zapędy i traktuje je jako „dziecięce wygłupy”. Nie potrafi dać mu wsparcia, jakiego Konstanty potrzebuje, nie dostrzega, że syn znajduje się w jej cieniu i czuje się z tego powodu gorszy.

Arkadina to postać dość schematyczna – aktorka przyzwyczajona do życia w wielkim świecie, znudzona prowincją, gdzie nikogo nie interesuje jej sława i talent, nie potrafiąca nawiązać głębszej więzi z własnym dzieckiem, żyjąca w świecie ułud i fantazji, uwielbiająca być adorowaną. Czechow musiał poznać kobiety takie jak ona, dlatego z łatwością odmalował ich niby zbiorowy portret w swoim utworze.

NINA ZARIECZNA – jest młodą dziewczyną, córką ziemianina, mieszkającą nieopodal dworku Sorina razem z ojcem i macochą. To niewątpliwie najciekawsza postać w utworze, do jej osoby odnosi się symbolika tytułowej mewy, z którą Nina się utożsamia („Jestem mewa…”). Początkowo żyje pod presją ojca, jest wobec niego uległa, nie chce mu się sprzeciwiać. Marzy o karierze aktorki, podejmuje nawet niewielkie próby w tym kierunku (gra główną rolę w przedstawieniu Trieplewa). Impuls sprawia, że dziewczyna decyduje się porzucić dotychczasowe życie i wyjechać, by spełnić swoje marzenie. Tym impulsem jest po części osoba Trigorina, którego Nina jest wielbicielką, a jak się potem okazuje – również kochanką i matką jego dziecka (które wkrótce zmarło). W postaci Niny dostrzegamy determinację w dążeniu do celu, której brakuje Trieplewowi. Mimo że, jak się dowiadujemy, w wielkim świecie nie odnosi znaczących sukcesów, postanawia się nie poddawać i nadal uparcie realizować swoje zamierzenia. Dzięki takiej postawie budzi w nas podziw i szacunek dla uporu w realizacji swojej życiowej misji.

BORYS TRIGORIN – to pisarz i kochanek Arkadiny, równie znany w towarzystwie inteligencji. Jego rozmowa z Niną daje nam pełny obraz jego twórczości. Trigorin opowiada, jak wygląda jego praca – jest rzemiosłem, któremu literat nieustannie się oddaje, ponieważ czuje potrzebę i obowiązek ciągłego pisania, korzysta jednak ze stałych schematów, chwytów i technik. Sprawia to w naturalny sposób, że jego dzieła można uznać co najwyżej za poprawne, nie dorównujące jednak wielkim twórcom. Nie powstrzymuje go to bynajmniej przed dalszą pracą. Jeśli chodzi o relacje międzyludzkie, w osobie Trigorina możemy dostrzec niedoświadczenie na tej płaszczyźnie. Pisanie pochłonęło go do tego stopnia, że nie potrafi określić swojej postawy wobec innych życiowych aspektów. Jest uległy wobec Arkadiny, z czego ona świetnie zdaje sobie sprawę i doskonale wie, jak to wykorzystać. Na stwierdzenie kochanka, że Nina jest miłością, na którą czekał i która da mu szczęście, odgrywa scenkę rozpaczy, czym przekonuje do siebie mężczyznę. Trigorin jest postacią stosunkowo niegroźną dla otoczenia, stanowi jakby tło dla reszty głównych bohaterów, warto jednak zwrócić na niego uwagę, chociażby właśnie ze względu na motyw pracy twórczej, gdyż sztuka jest jednym z głównych wątków, na których opiera się dramat Czechowa.