Charles Baudelaire „Kwiaty zła” - piękno/brzydota i religijność w wierszach Baudelaire'a. Opracowanie

Charles Baudelaire był jednym z najwybitniejszych pisarzy-modernistów. Zmienił oblicze poezji, na zawsze odmienił jej kształt. W swoich utworach poruszał problemy związane z egzystencją człowieka. Jednakże nie interesowało go życie, jako takie, ale jego metafizyczny aspekt.

W jego utworach pojawia się rozważanie nad pochodzeniem piękna. Poeta zastanawia się czy pochodzi ono od Boga, czy od Szatana. Nie jest to jednak kwestia, którą można by było rozwiązać jednoznacznie. Jest to dowód na złożoność świata. Mimo wątpliwości, które  nim targają, poeta jasno daje do zrozumienia, jakie jest jego stanowisko w tej sprawie. Uważa bowiem, że to, co dobre i piękne znajduje się ponad ziemią. Nie używa sformułowania „w niebie”, raczej sytuuje je „na niebie”, wśród obłoków. To, co tam się znajduje jest właśnie uosobieniem piękna. W wierszu „Albatros” pojawia się poeta, który siedzi na obłoku. Ptak, który go symbolizuje, jego i poezję, jest cudowny jedynie wtedy, kiedy wznosi się ponad głowami ludzi.

Nie tylko kategoria piękna zajmowała pisarza. Bardziej od niego, fascynowała go jednak brzydota. Ciężko powiedzieć czy była to właśnie  fascynacja, czy może tylko stwierdzenie, że świat nią epatuje. Brzydota w „Kwiatach zła” została pokazana ze szczególnym okrucieństwem i brutalnością. Rozkładające się ciała, zgnilizna, mrok, wilgoć otaczająca ludzi miała oddać stan ducha człowieka schyłku wieku. Wydobywanie i ukazywanie brzydoty przełamywało monotonię. Poeta był zafascynowany Paryżem, jako metropolią. Nie interesowały go jego pozytywne aspekty, ale właśnie owa ohyda i odraza, którą wzbudzał. Miasto tworzyli ludzie, a więc to oni byli źródłem nieestetycznych wrażeń, których poeta doznawał. Co ciekawe, estetyka piękna związana była u Baudelaire’a  ze sztuką i artystą. Brzydota była domeną tłumu.

Zagadnienie religijności w tomie poezji Bauelaire’a budzi wiele kontrowersji. Jeden z utworów, „Litania do Szatana”, musiał być z niego usunięty, gdyż uznany został za obrazoburczy. Ci, którzy nie rozumieli poezji tego artysty uznawali go za satanistę, lubującego się w grzechu i zafascynowanego potęgą zła. Nic bardziej mylnego. Baudelaire czerpał z religii inspiracje. Zdawał sobie sprawę, może nawet bardziej niż inni, co jest źródłem zła na ziemi. Wszelkie zabiegi, mające na celu zdyskredytowanie i ośmieszenie prawd wiary, były moim zdaniem prowokacją, mającą na celu wstrząśnięcie czytelnikiem. W natłoku literatury, która poruszała sprawy przyziemne i stanowiła formę rozrywki, „nowa poezja” musiała czymś zaskoczyć, przykuć uwagę odbiorcy. Skandal idealnie spełniał swoje zadanie.

Baudelaire ukazywał przeżycia transcendentalne. Pragnął odkryć „wielką tajemnicę”. Posiąść wiedzę. Niemoc zrealizowania celów budziła w nim skrajne uczucia. Poeta uważał, że poprzez swoją poezję, która jest czystym pięknem, może połączyć się z absolutem i zrealizować swoje marzenia.

Poeta wydobywał piękno świata ukazując jego brzydotę. Przedstawiając grzech i zagładę ludzkiej duszy, niejako olśnienie tym zjawiskiem, zwracał uwagę na upadek człowieka. Były to zagadnienia szczególnie ważne w twórczości francuskiego poety. Kondycja społeczeństwa, jego świadomość, intelekt determinowały po części rozwój sztuki.

Artysta z całą pewnością stworzył nowy rodzaj sztuki, w którym operował symbolem. To co nazwane wprost nie mogło oddać w pełni zamiaru twórczego i myśli poety. Jedynie symbol, obraz i słowa, mogły osiągnąć cel. Niedostatek wiedzy i zbyt powierzchowne odczytywanie wierszy z tomu „Kwiaty zła” było zapewne powodem wyklęcia poety przez ówczesne społeczeństwo. Jednakże jego nowy rodzaj sztuki dał mu wieczną sławę. Stał się inspiracją dla następnych pokoleń, które z większą atencją pochylały się nad jego twórczością, starając się zrozumieć jej rzeczywiste przesłanie.