Wisława Szymborska - biografia, życiorys

Polska noblistka, nagrodzona za ironię, jedną z najważniejszych kategorii egzystencjalnych dla współczesnych ludzi, zawartą w jej tekstach. Autorka tłumaczonych na wiele języków wierszy, na które za każdym razem każe jednak cierpliwie czekać. Poetka światowego formatu, o wielkim dystansie do wykonywanej profesji, co zaskarbia jej jeszcze większą sympatię czytelników.

Urodzona w Bninie pod Poznaniem, już w wieku 8 lat przeprowadza się z rodziną do Krakowa, by na stałe połączyć swe losy z tym miastem. Uczęszcza do gimnazjum Sióstr Urszulanek, a w czasie okupacji także na tajne komplety. Od 1945 r. będzie studiować polonistykę i socjologię na Uniwersytecie Jagiellońskim, jednak trudna sytuacja materialna zmusi ją do przerwania nauki. W czasie II wojny światowej, by uniknąć wywiezienia do Rzeszy, pracuje jako urzędniczka kolejowa. Debiutuje zaraz po jej zakończeniu, w 1945 r., publikując w „Dzienniku Polskim” teksty poprawne pod względem politycznym i akceptowane przez cenzurę. Dwa pierwsze tomy Szymborskiej – „Dlatego żyjemy” oraz „Pytania zadawane sobie” –  zostały napisane w duchu całkowitej zgody z socrealizmem. Do 1966 r. ich autorka aktywnie wspierała władze komunistyczne, podpisując m.in. rezolucję Związku Literatów Polskich w Krakowie oraz należąc do PZPR-u. Na początku lat 90. Szymborska będzie usiłowała wytłumaczyć swoje początkowe zachłyśnięcie się doktryną promowaną w PRL-u, m.in. poprzez podkreślenie potrzeby „nadania światu stałego kształtu”, co po burzliwym okresie wojny mogło wydawać się osiągalne dzięki przyjęciu ideologii komunizmu.

Tymczasem jej twórczość ewoluuje. W 1957 r. ukazuje się trzeci tomik zatytułowany „Wołanie do Yeti”. Już teraz wyraźnie pojawia się owo „dziwienie się światu” oraz wyraźny dystans wobec podejmowanych kwestii – cechy tak charakterystyczne dla całej twórczości noblistki. Głęboka refleksja nad światem, a co za tym idzie – także nad człowiekiem, każe Szymborskiej rozliczać się w swej poezji także z własną przeszłością i własnymi słabościami. Z tej refleksji rodzi się sceptycyzm poetki oraz nieufność wobec wszelkich „pewników”.

Od 1947 do 1948 r. Szymborska redagowała „Świetlicę Krakowską”, potem w latach 1953-1976 współpracowała z „Życiem Literackim”. W 1957 r. nawiązuje kontakt z Jerzym Giedroyciem oraz paryską „Kulturą”. Po usunięciu w 1966 r. z PZPR-u Leszka Kołakowskiego, sama oddaje swoją legitymację partyjną. Przestaje też redagować „Życie Literackie”. W latach 70. rozpoczyna współpracę z opozycją. Pisze w „Odrze”, „Twórczości”, „Współczesności”, a także wydawanych w drugim obiegu: „Arce”, „Piśmie” i wreszcie – w paryskiej „Kulturze”.

W 1988 r. przyczynia się do powstania Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. W 1996 zostaje członkiem Polskiej Akademii Umiejętności, a jej twórczość zostaje uhonorowana Nagrodą Nobla w dziedzinie literatury. Jest autorką 12 tomów poezji oraz licznych felietonów. Ostatnie jej dzieło to pochodzące z 2009 r. „Tutaj”. Szymborska wciąż mieszka w ukochanym przez siebie Krakowie.