Adam Mickiewicz „Dziady” cz. IV - Gustaw z jako kochanek romantyczny

Bohater romantyczny w literaturze światowej to przede wszystkim nieszczęśliwy kochanek, człowiek wrażliwy, uczuciowy, skazany na niespełnioną miłość, indywidualista i samotnik pogrążony w świecie własnych wyobrażeń. Bohater taki nazywany jest werterycznym, wykreował go Goethe w „Cierpieniach młodego Wertera”. W literaturze polskiej typ bohatera romantycznego ewoluował od romantycznego kochanka, przez samotniczego bojownika o wolność narodu, do aktywnego działacza, zrzeszającego siły całego społeczeństwa. Gustaw stanowi owo pierwsze, najbliższe pierwowzorowi ogniwo. W III części „Dziadów” Mickiewicz ukazuje jego symboliczną śmierć i przemianę w patriotę, dla którego ojczyzna jest ważniejsza niż osobiste szczęście.

W IV części „Dziadów” Gustaw pojawia się jako Pustelnik. Jest duchem, który w noc dziadów spotyka się z żywymi. Z rozmowy z Księdzem wyłania się historia jego krótkiego życia. Życie to było podporządkowane miłości, która w końcu przywiodła go do śmierci. Uczucie całkowicie go zdominowało. Oprócz kochanki, na świecie nic nie miało dla niego wartości. Był gotów wszystko jej poświęcić. To jej obecność dawała mu największe szczęście, przy niej „doznawał rajskich...