Michał Anioł „Stworzenie Adama” - interpretacja, opis obrazu (fresku)

„Stworzenie Adama” stanowi jedną ze scen utrwaloną na niesamowitym fresku, który zdobi sklepienie watykańskiej Kaplicy Sykstyńskiej. Twórcą tego wiekopomnego dzieła jest Michał Anioł Buonarotti, jeden z czołowych artystów włoskiego renesansu. Zleceniodawcą pracy i jej mecenasem był papież Juliusz II, który nieco wcześniej popadł w konflikt z artystą po tym, jak zrezygnował ze zlecenia mu wykonania swojego nagrobka. Po długich pertraktacjach kardynałowi Rzymu udało się namówić Buonarottiego do powrotu z Florencji, zaś prace nad zdobieniem sklepienia Kaplicy Sykstyńskiej rozpoczęto 10. maja 1508 roku. Ostatnie rusztowania zniknęły z tej części kościoła pod koniec października 1512 roku.

Grupa nazwana „Stworzeniem Adama” ukazuje dwóch mężczyzn – Adama spoczywającego na kawałku ziemi oraz Boga, który przybywa do niego na obłoku w towarzystwie cherubinów. Malowidło przedstawia ich zastygniętych w pozie z wyciągniętymi do siebie ramionami, na moment przed tym, jak zetkną się ich palce wskazujące.

Ładunek znaczeniowy został umiejscowiony w pozach obu postaci oraz ich wyglądzie. Warto zwrócić uwagę na fakt, że wyciągnięta dłoń Adama zdaje się „omdlewać”, sygnalizuje słabość i niepewność. Dotykająca go ręka Boga jest silna, zdecydowana i pewnie sięga ku czekającej nań dłoni. Bóg jest tutaj siłą sprawczą i dopiero Jego dotknięcie tchnie w Adama pełnię siły i potęgi, z jaką ma zawładnąć ziemskim światem.

Adam jest nagi, widzimy więc w pełnej krasie jego cielesną doskonałość odpowiadającą perfekcji, jakiej uosobieniem stanie się istota ludzka. Korpus Boga został spowity białą szatą, co z jednej strony sygnalizuje pewną symboliczność Jego cielesności, wykreowanej jedynie na potrzeby wizualizacji sceny Stworzenia, z drugiej zaś odwołuje się do tajemnicy, jaka skrywa Jego Osobę przed ludzkim okiem aż do czasu spotkania w Królestwie Niebieskim. Warto jednak zwrócić uwagę na fakt, że pomimo owej osłony możemy zauważyć bardzo znaczące podobieństwo pomiędzy kształtami Boga i Adama. Ich ciała są zbudowane i ułożone w bardzo podobny sposób, a jedynym różniącym je elementem jest siwizna i długa broda Stworzyciela, symbolizująca Jego przedwieczność i mądrość. Przedstawienie obu postaci w taki sposób odnosi się do słów z pierwszej księgi Starego Testamentu mówiących o tym, iż człowiek został stworzony na obraz i podobieństwo Boga.

Dynamikę całej sceny podkreśla podmuch wiatru, który został zobrazowany w formie ruchu, jaki nadaje włosom i szacie spowijającej Boga. Zastosowana tutaj kolorystyka jest dosyć uboga: tłem dla postaci jest białe niebo, zaś Adam spoczywa na „posłaniu” tworzonym przez dwa podstawowe kolory ziemi – zieleń ogrodów i błękit rzek. Również te elementy doskonale umiejscawiają całą scenę w momencie, gdy nie tylko człowiek, ale również cały otaczający go świat był dopiero tworzony.

Przez wiele wieków po Europie krążyły legendy o ciężkiej, prowadzonej w trudnych warunkach pracy nad freskiem, jaką Michał Anioł miał wykonać w całości samodzielnie. Najnowsze badania nie pozostawiają jednak wątpliwości, że wielkiemu mistrzowi asystowali pomocnicy. Niemniej ogromny kunszt i pietyzm, z jakim odmalowano „Stworzenie Adama” pozwalają przypuszczać, że był to temat szczególnie ważny dla znakomitego twórcy i w całości stanowiący owoc wyłącznie jego genialnego talentu.