Sofokles „Antygona” - charakterystyka porównawcza Antygony i Ismeny

Przedstawione w dramacie Sofoklesa siostry są od siebie całkowicie odmienne. Dominujące cechy ich charakterów stają się widoczne w sytuacji kryzysowej. Sytuacją tą staje się śmierć ich brata, Polinejkesa, którego król Kreon zabrania pochować (według wierzeń religijnych dusza Polinejkesa nie mogła trafić do świata zmarłych, jeśli jego ciało nie zostało pochowane. Rozkaz króla był zatem wyrokiem straszniejszym niż śmierć, skazującym Polinejkesa na wieczne potępienie).

Obie siostry bardzo kochają zmarłego brata, lecz Ismena boi się Kreona i ze strachu postanawia usłuchać jego rozkazu. Cechuje ją uległość i strach oraz umiejętność przyjmowania rzeczywistości taką, jaką jest. Ismena okazuje się tchórzem, niezdolnym do poświęcenia własnego bezpieczeństwa w imię miłości. Jednak nie należy oceniać jej postawy zbyt surowo, ponieważ jest Ismena postacią najbardziej chyba ludzką ze wszystkich przedstawionych w dramacie. Strach jest uczuciem naturalnym, a instynkt przetrwania najsilniejszym bodźcem, katalizującym nasze działania. Stąd postawa Ismeny, choć niegodna naśladowania, jest bardzo typowa, zwłaszcza dla ludzi mniej ambitnych.

Antygona jest przeciwieństwem siostry. Nie umie pogodzić się z losem brata i pomimo królewskiego zakazu postanawia pochować jego ciało. Za czyn ten zostaje wtrącona do groty, w której sama pozbawia się życia. Antygona jest osobą odważną i pełną determinacji, działającą tylko według własnego kodeksu zasad. Prawa boskie szanuje bardziej, aniżeli nakazy i zakazy króla, ponieważ wierzy w zwierzchnictwo bóstw nad całym rodzajem ludzkim. Jest również osobą dumną i surową - nie rozumie postawy swej siostry i jest dla niej twarda, tym samym czyniąc sytuację Ismeny jeszcze trudniejszą.

Można powiedzieć, że postawy obu sióstr mają pewne wady; każdy z nas może zdecydować, która z nich jest właściwsza. Antygona i Ismena reprezentują dwa biegunowo odmienne modele światopoglądowe, które doprowadzają je do smutnego finału. Zachowawcza Ismena już zawsze będzie miała do siebie żal, zbuntowana Antygona traci życie. Ciężko zdecydować, która z nich miała więcej racji i która mogłaby stać się wzorem do naśladowania. Przychodząca na myśl konkluzja to stwierdzenie, że żadna skrajność nie jest właściwa, ponieważ do właściwej oceny sytuacji (a więc i do właściwego działania) potrzebny jest złoty środek - idealnie dopasowane proporcje.