Człowiek XXI wieku - Bohater XXI wieku w literaturze - opracowanie

Bohaterowie wciąż najczęściej kojarzą nam się z herosami, nieustraszonymi rycerzami walczącymi w słusznej sprawie. I choć współczesna literatura kreuje zupełnie inne postaci, wzorzec powstały już w mitologii wciąż silnie na nas oddziałuje. Herosem był mityczny Herkules o nadludzkiej sile, herosów tworzył Sienkiewicz w swej trylogii. Niezmiennie szlachetny Skrzetuski czy nie znający strachu Mały Rycerz to bohaterowie bez skazy. I choć nie brakuje przykładów przemiany bohatera, który dopiero odnajduje właściwą drogę, jak choćby Kmicic z „Potopu” Sienkiewicza czy ksiądz Robak z „Pana Tadeusza” Mickiewicza, postaci te ciągle są idealizowane.

Współczesna literatura unika wznoszenia pomników. Może to kwestia czasów, które stały się nieheroiczne, a może wymagań czytelników, którzy żądają przede wszystkim prawdy o człowieku, a nie idealnych wyobrażeń. Bohaterstwo zostaje przewartościowane, to już nie nieustraszona brawura, ale bardziej zwyczajna uczciwość. Bohater nie musi ginąć w słusznej sprawie – wystarczy, że będzie żył godnie. Doskonałym przykładem bohatera na miarę XXI wieku jest postać z trylogii Andrzeja Sapkowskiego, Reinmar von Bielau – bohater fantastycznej powieści historycznej wykreowany został według współczesnych wyobrażeń o bohaterstwie.

Reynevan to młody adept sztuki medycznej i magii, co w tamtych realiach jest niemal tym samym. Akcja powieści toczy się w XV wieku, kiedy studia medyczne nie należą do popularnych. Reinmar z Bielawy wybrał je nieprzypadkowo – pomoc ludziom leży w jego naturze. Jest medykiem nie tylko z wykształcenia, ale też z powołania. Powołanie stanowi ważny element współczesnego bohaterstwa. Reinmar robi coś bardzo ważnego i robi to z przekonaniem, przyświeca mu słuszna idea.

Ale jego studia i zainteresowanie magią świadczą też o zamiłowaniu do wiedzy. Reinmar jest człowiekiem ciekawym świata, jego umysł jest otwarty na nowe idee. Współcześnie wysoko cenimy ludzi wiedzy, tym bardziej imponuje nam wykształcony młodzieniec żyjący w tak zwanych wiekach ciemnych. Ale Reinmar nie jest bynajmniej molem książkowym, w tych burzliwych czasach zostaje też żołnierzem i szpiegiem. Co więcej, okoliczności zmuszają go szpiegowania kilku obozów. I tu dochodzimy do bardzo istotnej kwestii, mianowicie –  niedoskonałości bohatera. Reynevan, choć jest waleczny, zdolny, wykształcony i bezinteresownie pomaga innym, nie jest nieskazitelny moralnie. Jest człowiekiem i jak wszyscy popełnia błędy, daje się ponieść emocjom, dokonuje złych wyborów i ma swoje słabości.

Motorem akcji jest zemsta. Reinmar pragnie pomścić swojego brata zamordowanego w tajemniczych okolicznościach. Motyw jego postępowania można różnie oceniać, choć w piętnastowiecznych realiach był on uznawany za szlachetny. Śledztwo wplątuje go w sprawy polityczne najwyższej wagi. Wyprawa do husyckich Czech owocuje przejściem do obozu utrakwistów. Losy Reinmara to pasmo wzlotów i upadków. Wielokrotnie więziony i porywany, odnosi liczne rany, traci przyjaciela i ukochaną. Jednak mimo wszelkich słabości pozostaje człowiekiem szlachetnym. Kiedy zmienia wyznanie, to robi to z przekonaniem, a nie ze strachu czy względów politycznych. Jest oddanym przyjacielem, który nigdy nie zdradził swych towarzyszy. Potrafi dzielnie walczyć w otwartym polu, a kiedy trzeba – uciec się do podstępu.

Reinmar z Bielawy budzi naszą sympatię, ponieważ jest szlachetny i uczciwy, ale nie jest doskonały. Nie przypomina niepokonanego Herkulesa czy Sienkiewiczowskiego Longinusa Podbipiętę. Mimo okrutnych czasów, mimo wielu straszliwych obrazów przemocy, mimo wielu walk, które stoczył, nie zatracił swojej wrażliwości, nie stał się brutalnym żołnierzem, ale pozostał uczciwym człowiekiem marzącym o lepszych spokojniejszych czasach i kochającej rodzinie.