Maria Konopnicka „O krasnoludkach i sierotce Marysi” - bohaterowie. Charakterystyka

Bohaterów pojawiających się w opowieści „O krasnoludkach i sierotce Marysi” możemy podzielić na ludzi, krasnoludki i postaci zwierzęce. Tę krótką charakterystykę każdej z ważniejszych postaci rozpoczniemy od tych najbardziej realnych.

Sierotka Marysia jest biedną dziewczynką, która zajmuje się wypasem gęsi w Głodowej Wólce. Jej matka umarła, a Marysia, chcąc mieć na kawałek chleba, musiała udać się na służbę. To postać niezwykle skromna, wrażliwa i dobra. Szczególnie bliska była jej przyroda. Dziewczynka sama mówiła, że nie może się śmiać, ponieważ „wiatr wzdycha” i „brzozy płaczą”. Z piosenki wróbli dowiadujemy się, że Marysia ma złote włosy i oczy w kolorze nieba. Najbardziej brakuje jej ukochanej mamy i rodzinnego domu. Prosi ptaszki, żeby matuleńka odwiedzała ją w snach.

Dziewczynka zna wiele pieśni, które urozmaicają jej monotonne chwile, spędzane podczas pilnowania gęsi. Marysia bardzo wiele czasu poświęca zwierzętom. Śpiewa piosenki dla chomika, bardzo miłuje swojego psa – Gasia. Kiedy nie udaje się jej ochronić stadka przed atakiem lisa, wyrusza na podróż do Królowej Tatry, by prosić władczynię o przywrócenie gęsi do życia.

Imponująca jest jej skromność, ponieważ dziewczynka nie chce skarbów i bogactw, ale pragnie tylko naprawić swój błąd. W nagrodę trafia do domu Skrobka. Swoją pracowitością i sumiennością szybko zyskuje sobie sympatię wszystkich domowników. Od tego czasu gospodarz uznaje ją za swoją córkę.

Piotr Skrobek to ubogi wdowiec. Wraz z dwoma synami mieszka w starej i chylącej się ku upadkowi chałupce. Początkowo jest on bohaterem niesympatycznym, pogrążonym w apatii i niechęci. Ubóstwo bardzo mu doskwiera – do tego stopnia, że jest człowiekiem zgryźliwym i złośliwym (wysadza Podziomka w Głodowej Wólce, obiecując mu wielkie ilości jedzenia, które tam znajdzie). Mężczyzna bardzo chętnie przygarnąłby skarby krasnoludków, jednak król Błystek ostrzega go, że bogactwo mogłoby zniszczyć jego życie.

Kiedy mali bohaterowie zamieszkują u Skrobka, gospodarz odnajduje w sobie siły i zaczyna patrzeć na życie z nadzieją. Jest człowiekiem niezwykle pracowitym, uważającym, że tylko poprzez działanie ma szansę na poprawę własnego losu. Gdy zaczyna mu się powodzić, Skrobek zupełnie zmienia swoje podejście do życia. Nie jest już oschły dla synów i zaczyna doceniać ich pracę. Staje się otwarty, chętnie przygarnia sierotkę Marysię.

Kuba i Wojtuś to synowie Skrobka. Chłopcy, podobnie jak ich ojciec, są wychudzeni i dotknięci przez ubóstwo. Chociaż ich życie nie jest łatwe, dzielnie znoszą trudy i wypełniają polecenia ojca. To oni opowiadają się za Marysią i oferują jej, w razie potrzeby, własne racje żywnościowe. Ich największym postrachem jest rzemień, którego używa ojciec.

Babuleńka jest starszą kobietą, przypominającą nieco wiedźmę. Posiada wielką wiedzę o ziołach i innych tajemnicach tego świata. Potrafi czynić magiczne rzeczy, czego dowód daje, gdy zszywa gardło Półpanka. Także jej zasługą jest wytropienie szczura – Wiechetka – złodzieja zboża.

Krasnoludki w baśni Marii Konopnickiej tworzą bardzo ciekawe i barwne społeczeństwo. Na jego czele stoi Król Błystek. To postać pełna majestatu, dysponująca wielką mądrością i bardzo szanowana przez swoich poddanych. O jego wyglądzie wiadomo niewiele – podobnie jak wszystkie krasnoludki miał wielki nos, nosił także siwą brodę i odziewał się w tradycyjną purpurową szatę – symbol władzy królewskiej. O królu mieszkańców Kryształowej Groty można powiedzieć, że jest to bohater odznaczający się wielką dobrocią i ciepłym sercem. Zawsze ufał swoim poddanym, zawsze gotowy był nieść pomoc przedstawicielom rodzaju ludzkiego.

Koszałek – Opałek był kronikarzem krasnoludków. Wszyscy cenili go za wielką mądrość. Znał setki opowieści, doskonale orientował się w historii. Kiedy snuł swoje gawędy, z zainteresowaniem słuchali go nawet ludzie. Jednak można odnieść wrażenie, że Koszałek – Opałek średnio orientował się w rzeczywistości. To on zaufał lisowi i uwierzył w opowieści, jakoby rudzielec był wielkim przyjacielem gęsi, co doprowadziło do wymordowania stadka pilnowanego przez sierotkę Marysię. Bohater ten przez bardzo długi czas uważał lisa Sadełko za wzór wszystkich cnót, o swoim błędzie przekonał się dopiero wtedy, gdy kowal przyszedł okadzać norę zwierzęcia. Koszałek, szukając sławy i nowych historii, opuścił zgromadzenie krasnoludków. Później nie udało mu się do nich dołączyć przed zimą i rozpoczął samotną podróż po świecie.

Bardzo ciekawą postacią jest Podziomek. Był to krasnoludek, który jadł za czterech, ale ciągle dokuczał mu głód. Kiedyś został nawet przez swoich braci zamieniony z wiejskim dzieckiem. Jednak jego łakomstwo szybko spowodowało, że kobieta zorientowała się w tej podmianie. Podziomek to krasnoludek o bardzo dobrym sercu i wielkiej chęci do pomagania. Ma jednak jedną wadę – gdy chodzi o jedzenie, zatraca wszystkie wartości. To właśnie przez to zostaje wysadzony przez Skrobka w Głodowej Wólce.

Wśród poddanych Błystka znajduje się wielu krasnoludków. Są wśród nich takie postaci jak: Pietrzyk (odważny, pomocny – to on poleciał na jaskółce do chatki Babuleńki), Modraczek (zdobył nuty od Sarabandy i nauczał muzyki Półpanka), Biedronek, Sikorek  i wielu innych, maleńkich, ale bohaterskich krasnoludków.

Bardzo ważnymi postaciami w dziele Marii Konopnickiej są także postaci zwierzęce. Pierwszą, którą poznajemy, jest lis Sadełko - stworzenie przebiegłe, chytre, kłamliwe i agresywne. Sieje on postrach w pobliskich zagrodach, wyjadając hodowane ptaki. Nie waha się wykorzystać naiwności Koszałka – Opałka, by wymordować gąski pilnowane przez sierotkę Marysię. Zdecydowanie jest to bohater negatywny, w którym nie można znaleźć jakiejkolwiek pozytywnej cechy.

Półpanek jest przedstawicielem żabiego rodu. Cechują go wielka pyszność, miłość do siebie i chęć bycia poważanym przez wszystkich. W swoim mniemaniu był lepszy od każdego, kogo tylko spotkał. Przez pychę omal nie zginął, kiedy podczas śpiewów pękło mu gardło. Także dla poklasku złożył jałmużnę Koszałkowi – Opałkowi, uczynił tak dlatego, iż w pobliżu było wiele ptaków, które miały opowiedzieć o szlachetności Półpanka.

Chomik jest polnym gryzoniem, który nieustannie zajmuje się swoim małym gospodarstwem – norką. Tego feralnego dnia, kiedy lis Sadełko zaatakował gąski, wiedział on, co się szykuje. Jednak nie ostrzegł Marysi, bo nie kalkulowało mu się to. Najlepiej charakteryzuje go ten cytat: „Bo chomik – to zawołany gospodarz; a zarazem lichy gospodarz, bo oprócz roli i pracy na niej, i korzyści z tej pracy – nic go nie interesuje; o siebie tylko dba i o nikogo więcej”. Jego historia kończy się w sposób tragiczny – zostaje zaduszony przez lisa, jednak chomik nie pozostaje mu dłużny i zadaje przebiegłemu zwierzęciu śmiertelny cios. Ten smutny los w taki sposób podsumowała sierotka Marysia: „a teraz leżysz, nieszczęsny chomiku, bez życia! Tak to, sam o siebie tylko dbając, zgubiłeś sam siebie!”

W utworze pojawia się jeszcze wiele zwierząt, które odznaczają się ludzkimi cechami. Jest wierna i odważna Jaskółka, która niesie Pietrzyka do domu Babuleńki. Latem do Słowiczej Doliny przybywa świerszcz Sarabanda – wielki i wspaniały pieśniarz.