Maria Dąbrowska „Noce i dnie” - charakterystyka Barbary Niechcic

Barbara Niechcic jest bohaterką „Nocy i dni” Marii Dąbrowskiej. Jest postacią ambiwalentną, w odbiorcach wzbudza tyle samo sympatii, co irytacji. W czasie trwania akcji przechodzi przemianę – z samolubnej idealistki i marzycielki w doświadczoną przez życie kobietę.

Poznajemy ją jako kobietę dwudziestopięcioletnią, o czarnych, krótko obciętych włosach, twarzy drobnej acz hardej i szczerej, która postanawia uczyć się krawiectwa. Owa decyzja podyktowana jest rozczarowaniem spowodowanym przez zawód miłosny. Józef Tolibowski, wielka miłość Barbary, wybrał związek z bogatą panną. Zrozpaczona i zawiedziona bohaterka postanawia rzucić marzenia o studiach humanistycznych i zostaniu literatką.

Kiedy poznaje Bogumiła, ten nie robi na niej dużego wrażenia. Właściwie, Barbara nawet nie pamięta, że go poznała. Cichy, niczym nie wyróżniający się mężczyzna nie jest w stanie zająć miejsca Tolibowskiego w sercu Barbary. Jednak gdy Bogumił prosi ją o rękę, bohaterka się zgadza. Jej decyzji przyświecał pragmatyzm, a nie miłość. Myśl o staropanieństwie nie była zachwycająca, dzięki Bogumiłowi mogła stać się żoną, a w przyszłości matką.

Gdyby na tym zakończyć charakterystykę Barbary, powstałby obraz rozpieszczonej introwertyczki, nieco zimnej i bezwzględnej. Jak już pisałam wcześniej, Barbara przechodzi przemianę w ciągu trwania całej powieści. Zmianie ulega jej nastawienie do męża, Barbara uczy się go kochać. Rodzi się w niej miłość dojrzała i wieczna, nie jest to chwilowy poryw serca ani krótkotrwałe zauroczenie. Barbara darzy Bogumiła uczuciem pełnym oddania, ale robi to na swój sposób. Mówi do męża: „Nic nie przeszłam (...) i wcale nie jestem dobra. Ty jesteś dobry. Ty jeden tylko na świecie”. Te ciepłe w przekazie słowa są wypowiedziane nieco szorstko.

Jedną z jej niewątpliwych zalet jest opanowanie, które potrafi zachować w trudnych sytuacjach życiowych, będąc tym samym wsparciem dla Bogumiła. Widoczne jest to, gdy dochodzi do sprzedaży Serbinowa i Niechcicowie są zmuszenie do wyprowadzki i rozpoczęcia wszystkiego od początku.

W stosunku do dzieci Barbara jest kochającą matką, pragnącą dla nich wszystkiego, co najlepsze. Dba o ich rozwój fizyczny i psychiczny. Prenumeruje pisma, troszczy się o ich wykształcenie. Dużym ciosem jest dla niej śmierć Piotrusia, jej pierwszego syna. Długo nie może się pogodzić ze stratą dziecka, obwinia o wszystko Bogumiła, nie zdając sobie sprawy z jego cierpienia.

Barbara jest osobą, która nie umie mówić o uczuciach wprost. Pozwala sobie na wybuchy gniewu, które są dla niej swoistym katharsis, oczyszczającym jej duszę z nagromadzonej złości. Następnie analizuje swoje zachowanie. Wrodzona uczciwość zmusza ją do przyznania się do błędu i wyznania prawdziwych uczuć. Tak się dzieje wtedy, gdy decyduje się wyznać miłość Bogumiłowi: „Nie mówiłam tego by cię oszukać – jęknęła – i to prawda. Nie kocham nikogo – prócz... (…) ciebie – zapłakała i uklękła, gdzie stała, z daleka od niego, pod ścianą, zupełnie pokonana”.

Takie wyznanie uczuć jest trudne dla bohaterki, sama przed sobą musiała przyznać, że jej miłość do Tolibowskiego była tylko mrzonką. Barbarze, jako idealistce, przyjdzie wiele razy zmierzyć się z prozaiczną rzeczywistością. Jednak siła charakteru i optymizm, pojawiające się wbrew wszystkiemu, pozwolą  przetrwać jej ciężkie chwile.