Problemy społeczeństwa polskiego - bezrobocie. Bezrobocie w Polsce - opracowanie tematu

Przemiany ustrojowe i gospodarcze, jakie nastąpiły w Polsce po 1989 roku, a w szczególności wprowadzenie gospodarki rynkowej zamiast planowej, przyczyniły się do powstania poważnego problemu bezrobocia. Znacznie zmniejszyło się zatrudnienie w sektorze przemysłu ciężkiego – niemałą część źle prosperujących zakładów zamknięto, z drugiej zaś strony powstał szereg przedsiębiorstw prywatnych, głównie w zakresie handlu i usług. Zmieniło się zapotrzebowanie na określone zawody. W takiej sytuacji ucierpieli przeważnie niewykwalifikowani robotnicy (szczególnie ci pochodzący ze wsi), którzy nie byli zdolni do przekwalifikowania się.

Gospodarka rynkowa wymaga dużej elastyczności i kreatywności od pracowników, którzy muszą przystosować się do szybko zmieniających się warunków. Polacy przyzwyczajeni do systemu gospodarki centralnie zarządzanej, nie mogli odnaleźć się w nowej rzeczywistości, stąd tak duży odsetek bezrobotnych (zawsze wynoszący ok. kilkunasta procent), utrzymujący się na przestrzeni ostatniego dwudziestolecia. Wśród osób pozostających bez pracy największą liczbę stanowią kobiety, ludzie młodzi, mieszkańcy wsi oraz osoby o najniższym wykształceniu (podstawowym i zawodowym). Problem bezrobocia różnie wygląda w poszczególnych rejonach kraju. Od wielu lat najłatwiej znaleźć pracę w szybko rozwijających się i w miarę prężnie działających największych ośrodkach miejskich, m.in. Warszawie, Poznaniu, Krakowie. Znacznie gorzej przedstawia się sytuacja na obszarach w przeważającej mierze rolniczych, nieposiadających dużych ośrodków przemysłowych (np. województwo warmińsko-mazurskie, lubelskie, podkarpackie, zachodniopomorskie i lubuskie).

Stopa bezrobocia stale wzrastała, by osiągnąć swoje apogeum w latach 2000-2003. Szacuje się, iż w tym okresie prawie 3 miliony obywateli nie znalazło zatrudnienia (ok. 20% społeczeństwa). Już pod koniec 2003 roku można było zaobserwować lekki spadem bezrobocia, który z małymi wahaniami utrzymywał się w kolejnych latach. W styczniu 2008 roku średnia stopa bezrobocia wynosiła 11,7%, w grudniu 2009 – 12,1%, a w grudniu 2010 – 12,3%. Tendencja zniżkowa jest skutkiem między innymi otwarcia dla Polaków rynków pracy państw Unii Europejskiej, co wywołało emigrację zarobkową na dużą skalę, głównie do Wielkiej Brytanii i Irlandii. Odpływ obywateli niemogących uzyskać zatrudnienia w kraju, szczególnie absolwentów szkół ponadgimnazjalnych i wyższych, zmniejszył liczbę bezrobotnych.

Jednocześnie kryzys gospodarczy, jaki w ostatnich latach dosięgnął niemal wszystkie państwa na świecie, nie sprzyja zwiększaniu ilości miejsc pracy. Przedsiębiorstwa starają się zmniejszyć koszty przeznaczone na wypłaty dla pracowników, wobec czego często zdarza się redukcja etatów. Szczególnie trudno znaleźć pracę w zawodzie absolwentom szkół wyższych, dlatego starają się oni korzystać z pomocy urzędów pracy, m.in. staży i bezpłatnych szkoleń. W roku 2011 będzie to bardzo utrudnione, bowiem urzędy pracy dostaną od skarbu państwa znacznie mniej środków finansowych niż w ubiegłym roku. Zatem można spodziewać się kolejnego wzrostu liczby bezrobotnych Polaków. Poza bezrobociem jawnym trzeba uwzględnić również kwestię bezrobocia ukrytego, choćby w postaci przechodzenia na wcześniejsze emerytury.

Zjawisko bezrobocia na stałe wpisało się w krajobraz polskiego życia społecznego, obok ubóstwa jest to najbardziej palący problem. Do tej pory żaden rząd nie potrafił uporać się z tą kwestią.