Autorytaryzm - cechy, definicja, przykłady państw

Autorytaryzmem (od słowa „autorytet”) określa się sposób sprawowania rządów. Władzę oddaje się charyzmatycznemu przywódcy, który często opiera ją na wojskowym aparacie przymusu. Równocześnie nie istnieją rządy partyjne.

Autorytaryzm był bardzo powszechnym systemem rządów w Europie początków XX wieku i chciał być odpowiedzią na nieumiejętnie prowadzoną demokrację. Autorytaryzmu nie należy jednak mylić z totalitaryzmem, w którym rządziła jedna uniwersalna ideologia wspierana wszechobecnym terrorem. Autorytaryzm nie toleruje jedynie krytyków aktualnie prowadzonej polityki. Przymus stosowany jest wiec wybiórczo.

Przy definiowaniu autorytaryzmu używa się określeń takich jak: absolutyzm, samowładztwo, dyktatura czy despotyzm. W systemie rządów autorytarnych najważniejsza jest osoba przywódcy. Zostaje zachowana pozorna demokracja, jednak tak naprawdę wszystkie decyzje (również parlamentarne) podejmowane są pod naciskiem. Nie istnieje zatem faktyczny pluralizm życia politycznego i wszystkie uprawnienia skupia w swoich rękach wódz oraz wąskie grono zaufanych mu osób. W systemie tym funkcjonuje także bardzo rozwinięty aparat biurokratyczny prowadzący do silnej kontroli decyzji urzędników. Autorytaryzm dąży równocześnie do zniesienia przejawów społeczeństwa obywatelskiego. Częste są przejawy korupcji.

Systemy autorytarne zazwyczaj upadają w momencie śmieci osoby przywódcy.

W Polsce mieliśmy do czynienia z autorytaryzmem w czasie rządów Józefa Piłsudskiego. Innymi przykładami państw rządzonych autorytarnie była Hiszpania generała Franco czy Chile dowodzone przez Augusta Pinocheta.