Kultura - definicja. Typy kultur

Kultura jest jednym z tych pojęć, które posiadają olbrzymią liczbę rozmaitych definicji akcentujących różne jej składniki czy aspekty. Przyjmując jedno z najszerszych wyjaśnień, można powiedzieć, że kultura jest całokształtem wytworów materialnych i niematerialnych danej społeczności, jakie powstały w wyniku wielu doświadczeń historycznych. Kultura nie jest jednak zjawiskiem jednorodnym, możemy bowiem wyróżnić wiele jej typów.

Jednym z podstawowych podziałów kultury jest podział na kulturę społeczną, duchową i materialną. Kultura społeczna zawiera w sobie zestaw norm społecznego zachowania, wzorów przebiegu stosunków społecznych – dotyczy ona zachowań człowieka w społeczeństwie.

Kultura duchowa natomiast, to wszelkie elementy kultury powstałe w ludzkim umyśle – wiedza, religia, poszukiwanie odpowiedzi na pytanie o sens życia, sztuka, moralność, a także obyczaje człowieka.

Oba rodzaje kultur – duchowa i społeczna – należą do kategorii kultury niematerialnej. Aby jednak przetrwać, muszą być one przełożone na namacalne, fizyczne przedmioty. W ten sposób wyróżniamy także kulturę materialną, której przejawami jest wszystko to, czego możemy dotknąć: przedmioty codziennego użytku, budowle, pojazdy, wynalazki, a także obraz, rzeźba czy książka.

Innym podziałem kultury jest podział ze względu na poziom wytworzenia. Wyróżnić tu można: kulturę narodową będącą efektem pracy całego narodu, kulturę regionalną charakterystyczną dla społeczności zajmującej pewien geograficznie wyznaczony obszar, a także kulturę lokalną – właściwą dla danego miejsca.

Ze względu na rodzaj odbiorcy danej kultury wyróżniamy kulturę masową i kulturę wysoką. W przypadku kultury masowej (inaczej popularnej) odbiorca jest umasowiony – nie jest to indywidualny człowiek, ale duża grupa osób, która uczestnicząc w kulturze, pragnie zaspokoić własną potrzebę rozrywki. Kultura masowa cechuje się wysokim stopniem standaryzacji i uniwersalności, a jej główne przejawy to muzyka popularna, czy hollywoodzkie filmy. Ważną cechą kultury masowej jest także jej nastawienie na zysk.

Przeciwieństwem kultury masowej jest kultura wysoka skierowana do węższej grupy odbiorców, o nieco bardziej wyrafinowanych gustach i oczekiwaniach. Przykładami kultury wysokiej są spektakle teatralne, opery, koncerty filharmoniczne i inne, w których to odbiorca ma dopasować się do przekazu, a nie odwrotnie.