Kultura społeczna - definicja, przykłady

Kultura społeczna, razem z kulturą duchową i materialną, składają się na całokształt kultury danej społeczności (można także wyróżnić kulturę fizyczną i polityczną), będącej zespołem wytworów materialnych i niematerialnych powstałych w wyniku rozmaitych okoliczności historycznych.
 
Pojęcie kultury społecznej odnosi się do wytworów niematerialnych, symbolicznych, które wiążą się z tradycją, normami i zasadami życia w społeczeństwie i moralnością. Kultura społeczna często jest uznawana za pewną pododmianę kultury duchowej, ponieważ jej wytwory dotyczą raczej rzeczy nienamacalnych.

Kultura społeczna, w tym zasady życia w społeczeństwie charakterystyczne dla danej zbiorowości, są wynikiem poszukiwania systemu reguł gwarantujących efektywne współżycie społeczne wszystkich członków, zapewniające m.in. zrealizowanie ról społecznych. Przykładem takiego elementu kultury społecznej jest zbiór zasad dotyczący starania się mężczyzny o żonę, polegający np. na tym, że musi on zdobyć sympatię i akceptację innych członków rodziny, przede wszystkim jej rodziców (co było bardzo ważne jeszcze w niedalekiej przeszłości – kilkadziesiąt lat temu).
 
Z drugiej strony kultura społeczna pełni także inną funkcję, na pierwszy rzut oka niezbyt oczywistą. Chodzi tutaj o tworzenie hierarchii społecznej i pogłębianie różnic między wyodrębnionymi klasami społecznymi. Im dana grupa społeczna znajdowała się wyżej w hierarchii, tym bardziej, dla podkreślenia tego faktu, komplikowano zasady społeczne obowiązujące w tej grupie. Czyniło ją to niedostępną dla niepożądanych członków. Przykładem takiego zastosowania kultury społecznej jest np. bardzo rozbudowana etykieta dworska, która może przerażać „zwykłego śmiertelnika” liczbą i skomplikowaniem rozmaitych ceremonii towarzyskich.

Warto także przyjrzeć się drugiemu końcu hierarchii społecznej – najniższe klasy cechowały się dużą prostotą kultury, brakiem wymyślnych zwyczajów i procedur towarzyskich; wyróżniały się one czymś wręcz przeciwnym – dużą naturalnością społecznych zachowań.

Kultura społeczna jest odmienna dla każdej zbiorowości ludzi, mają bowiem na nią wpływ specyficzne warunki ekonomiczne i hierarchiczne charakterystyczne dla określonej społeczności. Kultura społeczna jest dość wrażliwa na zmiany społeczne, ekonomiczne czy polityczne, stąd żeby dowiedzieć się, jak wyglądała ona w przeszłości, warto sięgnąć do źródeł pisanych w danej epoce. Niestety, papier to nośnik informacji stosunkowo nowy i nietrwały, toteż kultura społeczna licznych interesujących cywilizacji przeszłości zostanie na zawsze nieodkryta. Możemy jedynie pośrednio domyślać się społecznych wzorców dawno minionych cywilizacji.