Obywatelstwo - definicja, opis, przykłady

Obywatelstwem nazywane powiązanie prawne pomiędzy jednostką, czyli osobą fizyczną, a państwem. Dzięki istnieniu takiej więzi obywatel zyskuje uprzywilejowania prawne, ale i zostają mu narzucone pewne obowiązki wobec państwa. Z kolei państwo musi wykonywać pewne określone świadczenia na rzecz takiej jednostki. Prawa i obowiązki obywatela są określone w Konstytucji Rzeczypospolitej oraz ustawach szczegółowych. Należy podkreślić fakt, iż podobne zależności wiążą cudzoziemców, zamieszkujących terytorium naszego kraju. Istnieje także szereg zasad dotyczących bezpaństwowców oraz jednostek posiadających więcej niż jedno obywatelstwo. Przepisy te znajdują się w umowach międzynarodowych.

Obywatelowi przysługują pewne prawa zagwarantowane przez Konstytucję oraz inne akty prawne. Część z nich jest związana z ochroną praw człowieka, czyli nie dotyczy wyłącznie obywateli danego kraju, ale również cudzoziemców. Umożliwia to swobodę poruszania się, mając zawsze zapewnioną opiekę konsularną oraz pewną ochronę dyplomatyczną poprzez występowanie zagranicą ambasad i konsulatów kraju ojczystego. 

Obywatel musi wypełnić również wiele obowiązków z tytułu posiadanego obywatelstwa. Zostaje mu niniejszym narzucony obowiązek przestrzegania ustanowionego prawa. Jest to przejaw realizowania wymogów prawa gospodarczego i finansowego (płacenie podatków od dochodów oraz towarów i usług), czy też odbycie służby wojskowej.

Obywatelstwo można uzyskać na klika sposobów. W Polsce obowiązuje zasada prawa krwi, czyli zależności obywatelstwa dziecka od obywatelstwa jego rodziców. Oznacza to, iż dziecko otrzymuje obywatelstwo polskie, jeżeli jego rodzice je posiadają. Odmienny system został przyjęty, między innymi, na terytorium Stanów Zjednoczonych, gdzie obowiązuje reguła prawa ziemi. Dziecko urodzone na terenie USA automatycznie staje się obywatelem tego kraju. Ponadto obywatelstwo można uzyskać w sposób wtórny, dzięki naturalizacji, reintegracji, repatriacji czy też prawa opcji. W takich przypadkach konieczne jest zrzeczenie się poprzedniego obywatelstwa na rzecz uzyskania nowego.