Ochlokracja - definicja, opis, przykłady

Ochlokracja to słowo wywodzące się od greckiego terminu oznaczającego tłum i motłoch. To określenie o mocnym zabarwieniu pejoratywnym, oznaczające pewną formę demokracji. W tym przypadku nie obowiązują żadne zasady prawne ani nie występują struktury organizacyjne. System bazujący na takiej zwyrodniałej formie sprawowania rządów jest przejawem demokracji bezpośredniej. Władzę sprawuje tłum według kryteriów związanych wyłącznie z aktualnymi uczuciami i emocjami. Nie ma znaczenia cenzus majątkowy czy też pochodzenie jednostki. 

Ochlokracja wywodzi się już z okresu starożytności, występowała za czasów Platona oraz w okresach późniejszych. Władza była sprawowana przez tłum, w którym wysoką pozycję zajmowali przede wszystkim demagodzy. Sprawowali oni kontrolę nad panującymi wśród motłochu odczuciami, aby w sposób sprawny przeprowadzić ewentualne działania mające na celu ich zmianę. Ochlokrację charakteryzuje pewna tendencja do samowolnego przywłaszczania sobie osiągnięć materialnych i duchowych, które zostały zdobyte przez kogoś innego. 

Starożytni filozofowie, m.in. Platon i Arystoteles, stawiali ochlokrację na przeciwnym biegunie do demokracji. Przebieg historii wykazał natomiast ścisłe powiązania systemu opartego na rządach motłochu z jego powolnym przekształcaniem się w system dyktatorski. Współcześnie, pojęcie ochlokracji jest utożsamiane z mianem demokracji totalitarnej. Ochlokracja, jako system, odrzuca ważność poszczególnych jednostek, skupiając się na dążeniu do osiągnięcia szczęścia ogółu. Prawo jednostki do życia oraz własności nie jest przestrzegane. Najważniejszym dobrem w ochlokracji jest dobro najniższych klas społecznych, z pominięciem dóbr narodowych i racji stanu. Negowana jest zasada parlamentaryzmu i przedstawicielstwa. Wola ludu ma największe znaczenie, stoi ponad przepisami prawnymi  i wyrokami sądów. 

Ochlokracja to system zdegenerowany, oparty na błędnych zasadach oraz na uczuciowym podejściu do rozważanych kwestii. Teoretycznie rządy ochlokratyczne są zaliczane do form demokracji bezpośredniej, ale w tylko w ujęciu karykaturalnym.