Oligarchia i demokracja - charakterystyka i porównanie (różnice i podobieństwa)

Oligarchia to sposób sprawowania władzy w państwie, którego korzenie sięgają starożytności. Wówczas to na terenach starożytnej Grecji i Rzymu obowiązywał ustrój, w którym władza w państwie sprawowana była przez wąską grupę społeczną. Przedstawiciele tej grupy należeli bowiem do najbogatszych mieszkańców danego polis czy też miasta lub też byli wysoko urodzeni.

Oligarchia jako ustrój proklamuje sprawowanie władzy przez wąską podmiotowo grupę. System ten jest zbliżony do systemu dyktatorskiego. Według greckiego filozofa, Arystotelesa, oligarchia jest w swych założeniach ustrojem zdegenerowanym, dlatego że dostęp do władzy mają wyłącznie jednostki uprzywilejowane, kryterium jest tu natomiast cenzus pochodzenia i majątku, co nie stanowi najwyższej wartości obywatelskiej, która gwarantowałaby sprawiedliwe osądy i zaspokajanie potrzeb większości.

Demokracja jako forma sprawowania rządów w swych założeniach jest zdecydowanie najbliższa systemowi, w którym władza sprawowana jest przez wszystkich uprawnionych do tego obywateli na danym terytorium. Demokrację można podzielić na pośrednią i bezpośrednią pod względem sprawowania władzy. Demokracja to, innymi słowy, władza ludu. W ustroju tym wybrany przedstawiciel społeczeństwa ma poparcie obywateli i reprezentuje ich interesy. Jest reprezentantem oraz pośrednikiem między społeczeństwem a aparatem legislacyjnym i wykonawczym. Przedstawiciela wybiera społeczeństwo w wolnych wyborach, zgodnie z własnym sumieniem i przekonaniami, bez względu na status społeczny kandydata. To atrybuty demokracji pośredniej, których podstawowym założeniem jest ochrona oraz poszanowanie praw i wolności człowieka i obywatela w państwie.

Przejawem demokracji bezpośredniej jest z kolei realny wpływ obywateli konkretnego państwa na kształt polityki wewnętrznej oraz zewnętrznej w państwie. W każdym momencie można podjąć działania mające na celu wprowadzanie zmian ustrojowych w państwie. Warunkiem niezbędnym jest z kolei inicjatywa znacznej części społeczeństwa.

Każdy system posiada swoje wady oraz zalety, jednakże należy utrzymać pewne ogólne zasady, które gwarantowałyby zachowania określonych wartości. Godność ludzka i prawa człowieka są natomiast najważniejszym kryterium.