Obywatelskie nieposłuszeństwo - definicja, przykłady, wady i zalety

Obywatelskie nieposłuszeństwo to świadome i publiczne działanie w sposób niezgodny z obowiązującym stanem prawnym w państwie, w celu zademonstrowania przekonania jednostki o niesprawiedliwym - według niej - funkcjonowaniu przepisów prawnych. Jest ono wykonywane świadomie wraz z pełnym poczuciem nadchodzących negatywnych skutków takiego zachowania. Polega na uprzednio zapowiedzianej publicznie aktywności, która może sprowadzać się do działania jednostki lub grupy ludzi.

Istnieje kilka sposobów na okazanie obywatelskiego nieposłuszeństwa. Do tego typu akcji można zaliczyć: manifestację, udział w pochodzie, napisanie petycji czy też inne zachowanie, które utrudni prawidłowe funkcjonowanie danej instytucji, organu czy nawet drogi publicznej. W Polsce wielokrotnie stosowano taką formę protestu. Przejawiało się to w wysypywaniu zboża na tory kolejowe przez rolników niezadowolonych z rosnących cen czy też cyklicznych pochodach homoseksualistów, formowanych, aby wyrazić sprzeciw wobec braku tolerancji seksualnej. W ramach walki z niskimi zarobkami organizowano strajk włoski w supermarketach. W okresie PRL-u jako przejaw obywatelskiego nieposłuszeństwa noszono czarne wstążki, aby okazać swój sprzeciw wobec ustroju politycznego w państwie. Wszystkie te działania nie przyniosły poważnych szkód innych obywatelom, gdyż nie były związane z użyciem przemocy.

Zaletą wykazania się obywatelskim nieposłuszeństwem jest możliwość pokazania problemu w danej grupie społecznej. Taka forma aktywności społecznej nie może wyrządzić krzywdy osobie postronnej, natomiast wzbudza zainteresowanie. Publiczne wystąpienia oraz zapowiedzi planowanych działań pomagają skierować uwagę środków masowego przekazu na konkretną, ważną kwestię.

Wadą tego postępowania jest mały wpływ na realną politykę oraz niewielkie zmiany wynikające z nieposłuszeństwa. Problem zostaje podkreślony, ale rzadko się zdarza, aby przestawał istnieć, by przeprowadzano zmiany na poziomie legislacyjnym. Nieposłuszeństwo obywatelskie ma niską siłę działania na organy władzy publicznej.