Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej - treść, wyjaśnienie, interpretacja. Znaczenie i funkcje Karty Praw Podstawowych UE

Karta Praw Podstawowych (znana tez jako angielska Charter of Fundamental Rights of the European Union lub francuska Charte des droits fondamentaux de l'Union Européenne) to zbiór podstawowych praw człowieka obowiązujący w ramach Unii Europejskiej.

Dokument ten został uchwalony i podpisany w 2000 roku. Ponownie podpisanie nastąpiło siedem lat później. Wydany został w imieniu trzech organów przedstawicielskich Unii Europejskiej: Parlamentu, Rady oraz Komisji UE.

Karta stanowi zestaw fundamentalnych praw człowieka, jakie są egzekwowane oraz gwarantowane w ramach Wspólnoty Europejskiej. Składa się ona z 54 artykułów zgrupowanych w 7 rozdziałach. Całość poprzedzona jest preambułą.

W rozdziale pierwszym znajdują się uregulowania dotyczące  prawa do życia i poszanowania godności, a także zakazy tortur, testów medycznych, pracy przymusowej czy niewolnictwa. Rozdział drugi odnosi się do kwestii wolności, prywatności, własności, a także zagadnień związanych z ochroną danych osobowych.

W trzeciej części odnaleźć można przepisy dotyczące równości: wobec prawa, kulturowej, językowej, a także poszanowania praw osób starszych, niepełnosprawnych. W rozdziale tym znajdują tę także przepisy odnoszące się do praw dziecka. Kolejny rozdział to rozwinięcie praw dotyczących solidarności. Głównie stanowią je przepisy regulujące prawa pracownicze, a także przyznające uprawnienia do pomocy społecznej i ochrony zdrowia. W rozdziale tym zawarte zostały także normy ochrony środowiska.

Część piąta to zbiór praw obywatelskich. W zasadniczej części dotyczy ona praw wyborczych obywateli Unii Europejskiej. W rozdziale szóstym z kolei znalazły się prawa dotyczące wymiaru sprawiedliwości. Na ich podstawie przyznane zostały uprawnienia do sprawiedliwego, rzetelnego procesu, obowiązek oparcia postępowania sądowego na przepisach prawa, zasada domniemania niewinności oraz prawo do obrony. Ostatni, siódmy rozdział stanowi podsumowanie oraz wyznaczenie zakresu stosowania Karty Praw Podstawowych.

Karta Praw Podstawowych budzi spore kontrowersje w Polsce. Po raz pierwszy głośno została skrytykowana w 2003 roku przez profesora Andrzeja Zolla. W 2007 roku rząd pod przewodnictwem Jarosława Kaczyńskiego odmówił jej podpisania w obawie przed nałożeniem na Polskę konieczności zalegalizowania związków homoseksualnych. Aktualnie Karta obowiązuje w kraju z pewnymi wyłączeniami, nieustannie jest jednak powodem sporów na polskiej scenie politycznej.