Administracja publiczna - definicja, cechy, cel działania administracji publicznej w Polsce

Administracją publiczną to wszystkie funkcje, jakie państwo sprawuje za pośrednictwem swoich organów. Słowa te pochodzą z języka łacińskiego, w którym „administrare” oznacza tyle co – kierować, służyć, zaś „publicus” to w tłumaczeniu „społeczny, ogólny, zbiorowy”. Administracja publiczna jest zatem służbą społeczeństwu.

Administracja publiczna to połączenie różnych dziedzin administracji działającej w państwie, tj. między innymi administracji państwowej, administracji rządowej oraz administracji samorządowej. W związku z tym wyróżnić można monizm lub dualizm administracji publicznej. W pierwszym przypadku całość funkcji administracyjnych skupiona jest w ręku administracji państwowej przy wyłączeniu innych podmiotów. Z kolei w modelu dualistyczny państwo dzieli się administrowaniem z organami samorządu.

Ważną cechą administracji publicznej jest jej apolityczność. Dodatkowym kryterium powinna być także jej fachowość związana się z wysokim poziomem kompetencji pracowników. Administracja publiczna legitymuje się możliwością stosowania przymusu. Wszystkie jej działania winny być oparte na prawie.

Głównymi zadaniem administracji publicznej jest dbanie o zachowanie porządku publicznego oraz reglamentacja. Administracja ma także funkcję organizatorską oraz świadczącą. Dodatkowo dba o wykonywanie przepisów prawa. Administracja publiczna działa zasadniczo kolegialnie, co oznacza, że decyzje podejmowane są przez kilka osób. W niektórych przypadkach jednak dopuszczalna jest jednoosobowość.

Przy omawianiu istoty administracji publicznej warto zwrócić uwagę na kryterium właściwości. Wyróżnia się tu: właściwość rzeczową, miejscową oraz instancyjną. Zgodnie z właściwością rzeczową wskazywane jest, który organ powinien zająć się daną kategorią spraw. Właściwość miejscowa wskazuje z kolei organ upoważniony do załatwienia sprawy ze względu na terytorium, którego dotyczy. Ostatnia z omawianych właściwości – instancyjna –  odpowiada za wykazanie, jaki organ administracji publicznej powinien zająć się sprawą ze względu na instancję.

Osoby pracujące w organach administracji publicznej związane są zasadą odpowiedzialności za podejmowane bądź zaniechane czynności w ramach działań służbowych. Może to być zarówno odpowiedzialność osobowa, majątkowa, jak i karna.

Historia administracji jest dziedziną nauki odpowiedzialną za badanie dziejów administracji publicznej.