Dotacje celowe - definicja, opis, przykłady. Dotacje celowe z budżetu państwa

Dotacja celowa jest darmową (nieodpłatną) pomocą finansową, która nie wymaga zwrotu, a która jest przyznawana ze względu na konieczność realizacji konkretnego celu. Zwykle instytucją przyznającą dotację jest państwo, natomiast odbiorcy muszą spełnić określone warunki wstępne, które umożliwią im przyjęcie dotacji.

Celowość dotacji jest związana z wypełnianiem przez dany dotowany organ konkretnych, ważnych dla funkcjonowania państwa (i danego organu) czynności, które są jednak zbyt kosztowne, by organ poradził sobie bez pomocy finansowej państwa.

Definicja dotacji celowej (art. 74. Ustawy o finansach publicznych) wskazuje, że dotacje celowe to wydatki budżetu państwa, które podlegają specyficznym rodzajom rozliczania, przeznaczone do finansowania i dofinansowania kosztów realizacji różnego rodzaju inwestycji. Chodzi tutaj przede wszystkim o inwestycje samorządów, inwestycje związane z badaniami naukowymi, inwestycje państwowych zakładów budżetowych itp.

Ustawa o finansach publicznych z dnia 27 VIII 2008 (art. 127) stwierdza ponadto, że dotacje celowe są to środki przeznaczone na m.in.: finansowanie i dofinansowanie zadań zleconych samorządom przez administrację rządową na drodze ustawowej, zadań bieżących samorządu terytorialnego, zadań zleconych organizacjom pozarządowym i inne. Co więcej, dotacje celowe obejmują także współfinansowanie projektów z udziałem środków Unii Europejskiej.

Wydanie dotacji celowej niezgodnie z jej zakładanym przeznaczeniem skutkuje koniecznością zapłaty za zrealizowane inwestycje niezgodne z celem dotacji. Za dotację celową wydatkowaną niezgodnie z jej celem jest uważane także wydatkowanie poza obowiązującym terminem – po upływie założonego terminu dana jednostka, która otrzymała dotację, nie ma prawa dysponowania pochodzącymi z dotacji pieniędzmi.

Co więcej, obowiązek zwrotu dotacji celowej mają instytucje, które, jak wspomniano, wykorzystały dotację niezgodnie z jej przeznaczeniem (czyli na inny niż zakładany cel) lub nie wykorzystały dotacji w terminie, ale także instytucje, które pobrały dotację bez podstaw prawnych lub pobrały zbyt dużą sumę dotacji.