Gabinet cieni - Wielka Brytania - definicja, charakterystyka

Gabinetem cieni nazywamy funkcjonowanie alternatywnego rządu, który jest tworem fikcyjnym. Polega to na hipotetycznym przypisaniu faktycznie działającemu rządowi w państwie potencjalnych zastępców, pochodzących z ugrupowań i partii opozycyjnych. 

To rząd oczekujący na wygraną w trakcie wyborów, posiadający swój plan polityczny na usprawnienie polityki wewnętrznej oraz zewnętrznej państwa. Może składać propozycje zmian ustaw i przepisów prawnych, lecz jedynie w ujęciu teoretycznym. Każdy minister zasiadający w rządzie posiada swój cień – reprezentanta opozycji, który mógłby sprawować jego urząd w przypadku innego wyniku głosowania.

Gabinet cieni to instrument wywodzący się z ustroju anglosaskiego, który ma na celu stworzenie opcji zamiennej w razie nieudolności rządu faktycznego. Powszechnie funkcjonuje na terenie Wielkiej Brytanii. Posiada wielowiekową tradycję jako instytucja poboczna do faktycznego rządu. Stanowi instytucję legalną, jego członkowie mają prawo do otrzymywania państwowego wynagrodzenia poprzez zasiadanie w gabinecie cieni. Wynika to z obowiązującego systemu dwupartyjnego, przy czym alternatywni członkowie rządu są wybierani już w momencie przegranej w wyborach i trwają na stanowiskach. Gabinet zbiera się na wezwanie przewodniczącego Izby Gmin, którego uznaje się za lidera partii opozycyjnej w Wielkiej Brytanii.

Jednakże występowanie tworu, zwanego gabinetem cieni, można zaobserwować również w państwach o ustrojach wielopartyjnych. Przykładem może być Japonia oraz Polska. W naszym kraju dwukrotnie przedstawiono propozycję gabinetu cieni jako alternatywy dla rządu K. Marcinkiewicza oraz D. Tuska. W polskim systemie prawnym gabinet cieni miał funkcjonować jako organ referujący oraz opiniodawczy. 

Gabinet cieni nie jest organem prawnie legalnym, aczkolwiek jego funkcjonowanie nie stoi w sprzeczności z przepisami prawa. To jeden ze środków wpływania na opinię publiczną.