Chiny - Tybet - konflikt. Charakterystyka stosunków między Chinami i Tybetem - opracowanie

Tybet jest współcześnie jedną z chińskich prowincji – taki stan rzeczy nie istniał jednak zawsze. Przez wiele lat Tybet był niepodległym państwem o własnej bogatej kulturze i tradycji, którego historia nieodłącznie związana była (i jest) z ogromnym sąsiadem – Chinami.

Tybet został włączony w granice Cesarstwa Chińskiego na początku XVIII wieku, zachował jednak wówczas dużą autonomię. Zależność polityczna Tybetu została osłabiona na przełomie XIX i XX wieku, w wyniku rywalizacji brytyjsko-chińskiej o wpływy w Azji i rewolucji chińskiej z lat 1911-1913. Wojska chińskie wycofały się wówczas z Tybetu i kraina ta na czas krótki (do 1950 r.) odzyskała swą wielowiekową niepodległość.

Po ponownym zajęciu Tybetu przez wojska chińskie w połowie XX wieku zawarto porozumienie, w wyniku którego doszło do ponownego przyłączenia Tybetu do Chin (Chińskiej Republiki Ludowej), pod warunkami zachowania autonomii, wolności religijnej i dotychczasowego ustroju. W pierwszych latach po porozumieniu Chiny dotrzymywały słowa i Tybet funkcjonował jako autonomiczna prowincja kierująca się własną polityką. Od 1955 roku rozpoczęto jednak na terenie Tybetu przymusową kolektywizację i rozpoczęto osiedlanie nomadów – było to podłożem wybuchu powstania tybetańskiego na przełomie 1955 i 1956 r., które zostało krwawo stłumione przez chińskie wojska.

W kolejnych latach w Tybecie funkcjonowała partyzantka, która z pomocą Stanów Zjednoczonych destabilizowała sytuację w regionie. W 1959 r. wybuchło kolejne powstanie Tybetańczyków, które znów zakończyło się ich klęską, a Dalajlama (tybetański przywódca) musiał uciekać do Indii, gdzie utworzył rząd tybetański na uchodźstwie.

Po upadku drugiego powstania w Tybecie nie tylko przeprowadzono kolektywizację, ale także przejęto klasztory i zabrano im ziemię. Tysiące Tybetańczyków zginęło wówczas w obozach. Represje nasiliły się jeszcze bardziej w połowie lat 60. w związku z tzw. rewolucją kulturalną, podczas której usuwano wszelkie materialne przejawy religii, w które obfitował Tybet.

W latach 80. Dalajlama zaproponował rządowi chińskiemu porozumienie – rezygnując z uzyskania niepodległości Tybetu, Dalajlama dążył do uzyskania autonomii tego obszaru. Chiny odrzuciły jednak ten pomysł i powróciły do prób likwidacji religii w Tybecie poprzez m.in. ograniczanie liczby mnichów czy ich socjalistyczną indoktrynację.

Konflikt tybetański powrócił w ostatnich latach w związku z masowymi protestami mnichów tybetańskich z 2008 r.