Deklaracja - deklaracja meksykańska - geneza, postanowienia

Na początku 1945 roku odbyła się w Mexico City Międzynarodowa Konferencja Państw Amerykańskich w Sprawie Wojny i Pokoju, potocznie nazywana również Konferencją Chapultepec. Podczas jej obrad ustalono treść tzw. Deklaracji Meksykańskiej (opublikowana 8 marca), która miała regulować stosunki między państwami Ameryki Północnej.

Zasadniczą część deklaracji stanowi siedemnaście punktów odnoszących się do relacji między krajami amerykańskimi. Już na samym początku zaznaczono, iż wszystkie te państwa mają równy status i posiadają takie same prawa oraz że są państwami wolnymi i suwerennymi, wobec czego żaden inny kraj nie może ingerować w kwestie ich polityki wewnętrznej i zagranicznej. Natomiast w czwartym punkcie deklaracji stwierdzono o nienaruszalności granic państw amerykańskich, co za tym idzie podkreślono, iż o zmianie granic mogą decydować wyłącznie traktaty pokojowe, a nie podboje terytorialne (punkt 5 deklaracji). 

W dalszych częściach aktu sporo uwagi poświęcono kwestii zbrojnych napaści – uznano, iż jakikolwiek akt agresji na któregoś z członków porozumienia oznaczać będzie równocześnie wypowiedzenie wojny pozostałym sygnatariuszom. Państwa amerykańskiej zobowiązały się jednocześnie do nieużywania form napaści na inne państwa, a przypadku, kiedy jakieś konflikty między krajami amerykańskimi wystąpiłyby, wówczas będą one rozwiązywane tylko w sposób pokojowy. Za kluczową dla stosunków międzypaństwowych uznano pracę na rzecz utrzymania pokoju w regionie oraz dbanie, by państwa amerykańskie przestrzegały zasad demokratycznych. Praca na rzecz rozwoju demokracji powinna w pierwszym względzie obejmować przestrzeganie praw człowieka, zagwarantowanie obywatelom krajów amerykańskich odpowiednich warunków do życia, dostępu do edukacji, jak i innych dóbr duchowych i materialnych oraz możliwości rozwoju. Tak więc zastrzeżono, iż „celem państwa jest szczęście człowieka w społeczeństwie” i władze muszą za priorytet uznać interes i dobrobyt własnych obywateli. 

Potwierdzono, iż relacje między poszczególnymi państwami Ameryk powinny być rozwijane na bazie wartości demokratycznych oraz zapewniono o potrzebie współpracy gospodarczej, dzięki której można by zniwelować takie problemy jak ubóstwo ludności amerykańskiej, oraz współpracy politycznej. Końcowy punkt deklaracji jest potwierdzeniem stwierdzenia, iż dla utrzymania dobrych stosunków należy zainicjować „współpracę powszechną”.

Deklaracja meksykańska była podstawowym dokumentem regulującym stosunki między państwami amerykańskimi, na jej zapisy wielokrotnie powoływano się w późniejszym okresie, kiedy niejednokrotnie dochodziło do konfliktów czy to gospodarczych, dyplomatycznych czy też zbrojnych.