Deklaracja - deklaracja ottawska - geneza, postanowienia

Deklaracja ottawska (powszechnie nazywana „Konwencją Ottawską”) o zakazie użycia, składowania, produkcji i przekazywania min przeciwpiechotnych oraz o ich zniszczeniu, podpisana została 3 grudnia 1997 roku. W życie weszła 1 marca 1999 roku. 

Powszechnie traktowana jest jako dopełnienie wcześniejszych ustaleń z 1980 roku, które mieściły się w Protokole II tzw. Konwencji CCW. Jest ona odpowiedzią zwolenników kampanii na rzecz całkowitego zakazu min przeciwpiechotnych w związku z ogromem cierpienia jakie powodują na całym świecie.  

Deklaracja opiera się na tradycyjnych zasadach humanitarnego prawa międzynarodowego. Na samym początku konwencja klarownie wyjaśnia, czym jest mina przeciwpiechotna, ale przede wszystkim wprowadza całkowity zakaz ich stosowania, produkcji oraz obrotu, by zapobiec cierpieniom, jakie ze sobą niesie ich stosowanie. Państwa, które podpisały deklaracje zobowiązały się do bezwarunkowego zaprzestania używania, projektowania, produkowania, przechowywania i obrotu minami przeciwpiechotnymi. Ponadto zobowiązały się do zniszczenia w ciągu 4 lat wszystkich posiadanych min i zapasów, a w okresie 10 lat do zlikwidowania wszystkich min na terenach zaminowanych. W możliwie jak najkrótszym czasie zlokalizować, oznaczyć i ogrodzić tereny zaminowane, składać Sekretarzowi Generalnemu NZ coroczne raporty odnoszące się do krajowej sytuacji dotyczącej min przeciwpiechotnych, a także dostarczać informacje nt. rozminowywania do bazy prowadzonej przez ONZ. 

Dodatkowo deklaracja przewiduje, iż każde państwo może zwrócić się o pomoc w realizacji ustalonych postanowień, zaś państwo do którego jest pomoc kierowana ma obowiązek jej udzielić. Konwencja Ottawska zezwala na transfer i posiadanie min przeciwpiechotnych w małych ilościach jedynie do celów opracowywania sposobu ich wykonywania, niszczenia oraz szkolenia w tym obszarze.  

Podstawową wadą w/w deklaracji jest brak mechanizmów kontrolnych, opiera się wyłącznie na dobrej woli stron. Do roku 2003 deklarację ratyfikowało lub uznało w inny objęty wewnętrznymi przepisami sposób 139 państw. Wśród nich są prawie wszystkie państwa obu Ameryk, Afryki subsaharyjskiej i Europy, a także kraje najmocniej dotknięte problemem min. Polska podpisała Konwencję Ottawską już 4 grudnia 1997 roku, jednak do dnia dzisiejszego nie rozpoczęto procedury jej ratyfikacji.