Starożytny Wschód - Religie starożytnego Wschodu

Mając na myśli religię starożytnego wschodu można by rozpisywać się na temat wielu różnych systemów wierzeń – choćby Egiptu, Persji, Turcji czy Mezopotamii. Jednak na większość z tych systemów wypadałoby przeznaczyć osobne, obszerne tematy. Tymczasem chciałbym się skupić na kilku, być może mniej znanych, ale za to równie interesujących.

Jedną z ciekawszych była religia starożytnych Indii, której echa słychać po dziś dzień. Po części kraj ten wciąż trwa w swych prastarych wierzeniach. Co prawda każdy region, każda wioska czy każda rodzina może wyznawać nieco inne bóstwo jako najważniejsze w swoim bycie, jednakże generalnie istnieje poczet bóstw najważniejszych. Znajdziemy pośród nich Brahmę – boga stwórcę, Wisznu – boga podtrzymującego istnienie czy też Siwę – boga niszczyciela. W całej tej mitologii nie brakuje również popularnego dziś Kriszny.

Całość nauk religijnych zawarta jest w świętych hinduskich księgach, które nazywa się wedami. Jest ich cztery: Rygweda, Jadżurweda, Samaweda i Atharwaweda, lecz ponadto były jeszcze bohaterskie eposy takie jak choćby Ramajana czy Mahabharata. Co ważne religia hinduistyczna wyznaje zasadę reinkarnacji, tj. ciągłego odradzania się duszy w nowym ciele – zależnie od czynów w poprzednim życiu, w następnym odrodzimy się jako istota lepsza np. tygrys bądź gorsza np. szczur.

Charakterystyczną cechą dla tej wiary było również stworzenie podziału społeczeństwa na kasty, który przetrwał tysiące lat historii i wciąż jest akceptowany na terenie Indii, choć w nieco odmiennej formie. Mianowicie dzieli on ludzi na cztery grupy, pomiędzy którymi nie można się przemieszczać (do swojej grupy jest się przypisanym przez całe obecne życie). Grupy te to bramini (stan kapłański), kszatriowie (wojownicy), wajsjowie (kupcy i rzemieślnicy) oraz siudriowie (czyli pierwotni mieszkańcy półwyspu indyjskiego, którzy zostali podbici i sprowadzeni do roli niewolniczej).

Bezpośrednio z hinduizmu wywodził się buddyzm, który de facto jest połączeniem systemu religijnego z systemem filozoficznym. Co prawda sam buddyzm nie wytworzył żadnych bogów, jednakże nie neguje on wiary w nich, bez względu na to z jakiej kultury będzie on pochodził. Dlatego też buddysta może wierzyć w Jahwe, Allacha, Brahmę, albo też nie wierzyć w żadnego z nich. Nieistotna jest droga, najważniejsze aby była ona umiarkowana – nie dążyła do przesady, niekontrolowanych wybuchów, niepotrzebnych pożądań. Aby osiągnąć zbawienie należało być człowiekiem dobrym, żyjącym w harmonii z innymi i z naturą, ale i równowadze. Nie można było być przesadnie agresywnym, ani też przesadnie przychylnym, nie można było się obżerać, ani też nadaremno głodzić. Według buddystów to nie miało sensu, a jedynie tzw. „droga środka” gwarantowała wyzwolenie się z kołowrotu ciągłych reinkarnacji. Do tego też miał dążyć każdy człowiek.

Inną ciekawą religią był perski zaratusztrianizm, który jest jedną z najstarszych religii monoteistycznych. Wywarła ona ogromny wpływ na późniejszy judaizm, chrześcijaństwo czy islam. Wszak to z zaratusztrianizmu pochodzi wiara w takie elementy świata pozaziemskiego jak wędrówka duszy do nieba bądź piekła czy też Sąd Ostateczny. Zresztą idea samego diabła, ale i wiara w nadejście mesjasza mającego zbawić świat – to również jego zasługi. Dziś nierzadko nazywa się ich czcicielami ognia (religia ma współcześnie nieliczne grono wyznawców), a to za sprawą tego, iż ogień stanowi dla nich szczególny obiekt kultu dlatego, że uznaje się go za najczystszy ze wszystkich tworów, jakich dokonał ich naczelny bóg Pan Mądrości (Ahur Mazda).